Kalp ritim bozukluğu (aritmi), kalbin normal atış düzeninin çeşitli nedenlerle bozulması durumudur. Kalbin çok hızlı (taşikardi), çok yavaş (bradikardi) veya düzensiz atması şeklinde kendini gösterir. Türkiye’de her yıl 150.000’den fazla kişi bu sorunla karşılaşmaktadır.
Kalp Ritim Bozukluğu Türleri
- Atriyal Fibrilasyon: En yaygın tiptir. Üst odacıklar düzensiz çalışır, felç riskini 5 kat artırır.
- Ventriküler Taşikardi: Alt odacıklarda başlayan ölümcül ritim bozukluğu.
- Bradikardi: Dakikada 60’tan az atım. Bayılma ve yorgunluğa yol açar.
- Prematüre Vuru: Ekstra atımlarla karakterizedir. Çoğu zararsızdır.
Belirtiler ve Alarm İşaretleri
- Göğüste çırpınma veya kuş kanat çırpma hissi
- Nefes darlığı ve egzersiz intoleransı
- Baş dönmesi veya ani bayılma
- Gece idrara çıkma sıklığında artış
- Göğüs ağrısı (özellikle koroner arter hastalarında)
Risk Faktörleri ve Nedenleri
Koroner arter hastalığı, hipertansiyon ve diyabet ana tetikleyicilerdir. Tiroid bozuklukları, elektrolit dengesizlikleri (potasyum/magnezyum) ve aşırı kafein tüketimi de önemli rol oynar. Doğumsal kalp anomalileri gençlerde, kronik akciğer hastalıkları ise ileri yaşlarda aritmiye zemin hazırlar.
Teşhis Yöntemleri
- EKG: Temel tanı aracı. Anlık ritmi gösterir.
- Holter Monitörü: 24-48 saatlik sürekli kayıt.
- Efor Testi: Egzersize bağlı ritim değişimlerini saptar.
- Elektrofizyolojik Çalışma (EPS): Kateter labında kalp içi elektriksel haritalama.
Tedavi Seçenekleri
- İlaç Tedavisi:
- Beta blokerler (Metoprolol) ve kalsiyum kanal blokerleri (Diltiazem) hız kontrolü sağlar.
- Anti-aritmik ilaçlar (Amiodaron) ritmi düzenler.
- Kardiyoversiyon: Elektrik şokuyla normal ritmin restore edilmesi.
- Ablasyon: Kateterle anormal elektrik odaklarının yakılması. Başarı oranı %80-90.
- Pil/ICD: Bradikardide kalp pili, riskli taşikardilerde ICD (şok cihazı) implante edilir.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Beslenme: Omega-3 (somon, ceviz), magnezyum (ıspanak, badem) ve potasyum (muz, avokado) açısından zengin diyet.
- Egzersiz: Haftada 150 dakika tempolu yürüyüş. Ani yoğun efordan kaçınma.
- Stres Yönetimi: Yoga, nefes egzersizleri ve 7-8 saat kaliteli uyku.
- Takip: Tansiyon ve nabız ölçümlerini düzenli kaydetme.
Acil Durum İşaretleri
Aşağıdaki durumlarda acil servise başvurulmalıdır:
- 5 dakikayı aşan şiddetli göğüs ağrısı
- Bilinç kaybı veya sürekli baş dönmesi
- Dakikada 150’yi aşan veya 40’ın altındaki nabız
- Nefes almada güçlük
Önleyici Tedbirler
- Sigara ve alkol tüketiminin sonlandırılması
- Kafeini günde 200 mg ile sınırlama (2 fincan kahve)
- Obezite kontrolü (BKI <25)
- Diyabet ve hipertansiyonun düzenli takibi
Kalp ritim bozuklukları, erken tanı ve uygun tedaviyle kontrol altına alınabilir. Düzenli kardiyoloji kontrolleri ve yaşam tarzı değişiklikleri, komplikasyon riskini belirgin şekilde azaltır.
