Kabakulak, özellikle çocuklarda tükürük bezlerinin şişmesiyle karakterize viral bir enfeksiyondur. Etkeni paramiksovirüs ailesinden bir virüs olup, bulaşıcılığı yüksektir. Bu yazıda kabakulağın nasıl yayıldığı, korunma yöntemleri ve dikkat edilmesi gerekenler ele alınmaktadır.
Kabakulak Bulaşma Yolları
Kabakulak virüsü, enfekte kişilerin tükürük veya solunum salgılarıyla temas sonucu yayılır. En yaygın bulaşma şekilleri şunlardır:
- Hava Yolu: Öksürük veya hapşırıkla havaya saçılan damlacıkların solunması.
- Direkt Temas: Virüs taşıyan kişiyle öpüşme, ortak bardak veya çatal-bıçak kullanımı.
- Yüzeylerden Bulaş: Virüsün bulaştığı kapı kolları veya oyuncaklara dokunulduktan sonra elin ağza götürülmesi.
Virüs, belirtiler ortaya çıkmadan 2 gün önce ve şişlik başladıktan 5 gün sonrasına kadar bulaşıcıdır. Bu süreçte temasın sınırlandırılması önemlidir.
Belirtileri ve Seyri
En tipik belirti, parotis bezlerinin (kulak altı tükürük bezleri) tek veya çift taraflı şişmesidir. Diğer semptomlar arasında ateş, baş ağrısı, yutkunma zorluğu ve halsizlik yer alır. Yetişkinlerde testis iltihabı (orşit) veya pankreatit gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Korunma Yöntemleri
Kabakulaktan korunmanın en etkili yolu MMR aşısıdır (Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık). Aşılamanın önemli noktaları şöyledir:
- İlk doz 12-15 aylıkken, ikinci doz 4-6 yaş arasında uygulanır.
- Aşı, hastalığa karşı %88 etkilidir ve bağışıklık ömür boyu sürer.
- Hamileler, bağışıklık sistemi zayıf kişiler ve şiddetli alerjisi olanlar aşı yaptırmamalıdır.
Hastalık Sürecinde Nelere Dikkat Edilmeli?
- Şişliği azaltmak için soğuk kompres uygulanabilir.
- Asitli içeceklerden kaçınarak yumuşak gıdalarla beslenmek ağrıyı hafifletir.
- Bulaşıcılık süresince okul veya işe ara verilmelidir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Şişlik 10 günden uzun sürerse,
- Yüksek ateş (39°C üzeri) veya bilinç bulanıklığı gelişirse,
- Testislerde ağrı/şişlik gibi komplikasyon belirtileri varsa acilen tıbbi yardım alınmalıdır.
