İdrar yapamama (üriner retansiyon), mesanedeki idrarın tamamen veya kısmen boşaltılamaması durumudur. Akut formu tıbbi acil olarak kabul edilirken kronik formu yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. İşte bu durumun tüm yönleri:
İdrar Yapamamanın Yaygın Nedenleri
- Prostat Büyümesi: Erkeklerde en sık neden olup idrar kanalını sıkıştırır.
- İdrar Yolu Taşları: Üretrayı tıkayan taşlar ani idrar yapamama nedenidir.
- Nörolojik Sorunlar: Omurilik yaralanmaları, MS veya diyabetik nöropati mesane kası iletişimini bozar.
- İlaç Yan Etkileri: Antihistaminikler, antidepresanlar ve kas gevşeticiler mesane kasılmasını engelleyebilir.
- Pelvik Cerrahi Sonrası: Prostat ameliyatları veya rektum operasyonları sinir hasarına yol açabilir.
Belirtiler ve Acil Durum İşaretleri
- Akut Retansiyon: Şiddetli karın ağrısı, mesanede şişkinlik ve hiç idrar çıkaramama (acil müdahale gerektirir).
- Kronik Retansiyon: Zayıf idrar akışı, sık sık idrara çıkma isteği ama az miktarda çıkarma, idrar kaçırma.
- Diğer Semptomlar: Ateş, bulantı veya idrarda kan enfeksiyon belirtisi olabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Mesane bölgesinde elle muayene ve rektal tuşe.
- İdrar Testleri: Tam idrar tahlili ve kültür enfeksiyon araştırması.
- Görüntüleme: Ultrasonla mesane hacmi, prostat boyutu veya taş varlığı tespiti.
- Ürodinamik Testler: Mesane basıncı ve idrar akış hızı ölçümü.
Tedavi Yaklaşımları
- Acil Müdahale: Foley kateter takılarak mesane boşaltılır.
- İlaç Tedavisi:
- Prostat büyümesinde alfa-blokörler (Tamsulosin).
- Enfeksiyonda antibiyotikler.
- Cerrahi Çözümler:
- Prostat rezeksiyonu (TURP).
- Üretral darlıkta dilatasyon veya stent.
- Nörojenik Mesanede: Temiz aralıklı kateterizasyon öğretilir.
Önleme Stratejileri
- Prostat sağlığı için düzenli kontrol (40 yaş üstü erkekler).
- İdrar tutma alışkanlığından kaçınmak.
- Nörolojik hastalığı olanlarda mesane eğitimi.
- İdrar söktürücü etkili bitkisel çayların (mısır püskülü) aşırı tüketiminden sakınmak.
Hangi Durumlarda Acile Gidilmeli?
- 8 saati aşan tam idrar yapamama.
- Şiddetli karın ağrısı ile birlikte terleme veya çarpıntı.
- Yüksek ateş ve idrarda bulanıklık/pis koku.
Uzun Vadeli Komplikasyonlar
Tedavi edilmeyen kronik retansiyon mesane kasında kalıcı hasar, böbrek yetmezliği veya tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Kabızlığı önlemek için lifli gıda tüketimi.
- Pelvik taban egzersizleri (Kegel) ile mesane kontrolünü güçlendirme.
- Alkol ve kafein tüketimini sınırlandırma.
