Herpes simpleks, HSV-1 ve HSV-2 virüslerinin neden olduğu yaygın bir enfeksiyondur. Genellikle ağız çevresinde veya genital bölgede ağrılı kabarcıklarla kendini gösterir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya nüfusunun %67’sinden fazlası HSV-1 ile enfekte durumdadır.
Herpes Simpleks Türleri
İki ana tipi bulunur:
- HSV-1: Çoğunlukla oral herpes (uçuk) olarak ağız çevresinde lezyonlara yol açar.
- HSV-2: Genital herpes olarak adlandırılır ve cinsel yolla bulaşır.
Belirtiler ve Klinik Seyir
- Primer Enfeksiyon: İlk atakta ateş, kas ağrısı ve lenf bezlerinde şişlik görülür.
- Tekrarlayan Enfeksiyon: Dudak kenarında kaşıntı, yanma hissi takiben içi sıvı dolu kabarcıklar oluşur.
- Atak Tetikleyicileri: Stres, güneş ışığı, hormonal değişimler veya bağışıklık zayıflığı.
Bulaşma Yolları
- Direkt temas (öpüşme, cinsel ilişki)
- Virüs içeren tükürük veya genital salgılarla temas
- Doğum sırasında anneden bebeğe geçiş
Tanı Yöntemleri
- PCR Testi: Lezyonlardan alınan örnekte virüs DNA’sı tespiti
- Seroloji: Kanda IgM/IgG antikorları ile geçirilmiş enfeksiyonun belirlenmesi
- Hücre Kültürü: Nadiren başvurulan geleneksel yöntem
Tedavi Yaklaşımları
- Antiviral İlaçlar: Asiklovir, valasiklovir gibi ilaçlarla atak süresi %50 kısalır
- Supresif Tedavi: Yılda 6’dan fazla atak geçirenlerde günlük koruyucu doz
- Topikal Kremler: Doksisiklin içeren kremler lezyon iyileşmesini hızlandırır
Komplikasyon Riskleri
- Herpetik Keratit: Göze bulaşma sonucu körlüğe yol açabilen enfeksiyon
- Nörolojik Tutulum: HSV-1’in nadiren ensefalite neden olması
- Neonatal Herpes: Doğum sırasında bebeğe bulaşmada %60 ölüm riski
Korunma Stratejileri
- Aktif lezyon varlığında cilt temasından kaçınmak
- Cinsel ilişkide lateks bariyer yöntemi kullanmak
- Havlu, tıraş bıçağı gibi kişisel eşyaları paylaşmamak
- Bağışıklığı güçlendiren beslenme (lizin açısından zengin gıdalar)
Hamilelikte Yönetim
- Son trimesterde genital herpes atağı varsa sezaryen doğum önerilir
- Asiklovir kullanımı gebelikte güvenli kabul edilir
- Doğum öncesi serolojik tarama önerilmektedir
Yaşam Tarzı Önerileri
- Güneşli havalarda dudak koruyucu kullanmak
- Stres yönetimi için meditasyon veya yoga
- Atak dönemlerinde arginin içeren çikolata/kuruyemiş tüketmemek
