HBsAg ELISA testi, Hepatit B virüsüne (HBV) maruziyeti belirlemek için kullanılan temel tarama yöntemlerinden biridir. Test sonucunun negatif çıkması, çoğunlukla kişinin aktif Hepatit B enfeksiyonu taşımadığını gösterir. Ancak bu sonucun doğru yorumlanabilmesi için testin çalışma prensibi ve klinik bağlamın dikkate alınması gerekir.
HBsAg Nedir?
Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg), HBV’nin yüzeyinde bulunan ve virüsün vücuda girdikten sonra kana salınan bir proteindir. Bu antijenin kanda tespit edilmesi, aktif enfeksiyonun göstergesidir. HBsAg pozitifliği, kişinin virüsü taşıdığını ve bulaştırıcı olabileceğini ifade eder.
ELISA Testi Nasıl Çalışır?
ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay), antijen veya antikorların kandaki varlığını saptamak için kullanılan bir laboratuvar tekniğidir. HBsAg ELISA testinde, hastadan alınan kan örneğine özel antikorlar eklenir. Eğer kanda HBsAg varsa, bu antikorlarla birleşerek renk değişikliğine yol açar. Renk değişimi olmaması durumunda sonuç "negatif" olarak raporlanır.
HBsAg ELISA Negatif Sonucunun Anlamı
- Aktif Enfeksiyon Yok: Negatif sonuç, kişinin aktif HBV enfeksiyonu taşımadığını gösterir.
- Bağışıklık Kazanmış Olabilir: Daha önce Hepatit B geçirip iyileşen veya aşılanan kişilerde HBsAg negatiftir. Bu durumda anti-HBs antikorları pozitif olur.
- Erken Dönem Enfeksiyon: Virüsle yeni temas edenlerde, HBsAg’in kanda saptanabilir düzeye ulaşması 1-9 hafta sürebilir. Şüpheli maruziyet durumunda testin tekrarlanması önerilir.
Yanlış Negatif Sonuç Neden Olabilir?
- Testin Erken Uygulanması: Virüsün kanda henüz tespit edilemeyecek düzeyde olması.
- İmmün Yetmezlik: HIV veya kemoterapi alan hastalarda antijen üretimi baskılanabilir.
- Test Hassasiyeti: Kullanılan kitin duyarlılık sınırının altında antijen varlığı.
Sonuçlar Nasıl Değerlendirilmelidir?
HBsAg negatifliği, mutlak bir güvence sağlamaz. Özellikle yüksek risk grubundaki kişilerde (sağlık çalışanları, çoklu cinsel partneri olanlar) ek testler yapılmalıdır:
- Anti-HBc IgM: Akut enfeksiyonu gösterir.
- Anti-HBs: Bağışıklık durumunu belirler.
- HBV DNA PCR: Virüsün genetik materyalini saptar.
Hepatit B’den Korunma Yolları
- Aşılama: HBV’ye karşı en etkili korunma yöntemidir. Üç doz halinde uygulanır.
- Güvenli Cinsel İlişki: Prezervatif kullanımı bulaş riskini azaltır.
- Kan ve Vücut Sıvılarına Dikkat: Enfekte materyallerle temas edilmemeli.
HBsAg Negatif Kişilerde Takip Önerileri
- Yüksek risk grubundaysanız 6-12 ayda bir tarama yaptırın.
- Aşılanma durumunuzu kontrol edin (Anti-HBs ≥10 mIU/mL olmalı).
- Karaciğer fonksiyon testlerini (ALT, AST) düzenli olarak ölçtürün.
