Gözde sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı makula dejenerasyonu), merkezi görmeyi sağlayan retina tabakasının hasar görmesiyle karakterize bir göz rahatsızlığıdır. 50 yaş üstü bireylerde körlüğün önde gelen nedenlerinden biri olan bu hastalık, erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir.
Sarı Nokta Hastalığı Nedir?
Makula lutea adı verilen retina merkezindeki sarı nokta, detayları ve renkleri algılamamızı sağlar. Bu bölgedeki fotoreseptör hücrelerin dejenerasyonu sonucu merkezi görme kaybı oluşur. Hastalık kuru (atrofik) ve yaş (eksüdatif) tip olmak üzere iki ana formda görülür.
Belirtileri Nelerdir?
- Merkezi görmede bulanıklık veya lekeler
- Düz çizgilerde dalgalanma ve eğrilik hissi
- Renk algısında zayıflama
- Işığa adaptasyonun yavaşlaması
- Okuma sırasında harflerin silikleşmesi
Risk Faktörleri
İleri yaş (60+), genetik yatkınlık, sigara kullanımı ve hipertansiyon başlıca risk faktörleridir. UV ışınlarına uzun süre maruz kalma, obezite ve dengesiz beslenme de hastalık gelişimini tetikleyebilir.
Teşhis Yöntemleri
- Amsler Grid Testi: Çizgilerde bozulmayı tespit eden basit tarama
- OCT (Optik Koherens Tomografi): Retina tabakalarının detaylı analizi
- Fundus Floresein Anjiyografi: Damar sızıntılarının görüntülenmesi
- Görme Keskinliği Testleri: Merkezi görme kaybının derecesinin ölçülmesi
Tedavi Seçenekleri
-
Kuru Tip Tedavisi:
- Antioksidan takviyeler (C vitamini, çinko, lutein)
- Düşük glisemik indeksli beslenme programı
- Sigaranın bırakılması
-
Yaş Tip Tedavisi:
- Anti-VEGF Enjeksiyonları: Aflibercept veya Ranibizumab ile damar sızıntılarının engellenmesi
- Fotodinamik Terapi: Işığa duyarlı ilaçlarla anormal damarların kapatılması
- Lazer Fotokoagülasyon: Kanamalı lezyonların lokalize tedavisi
Korunma Stratejileri
- UV korumalı güneş gözlüğü kullanımı
- Omega-3’ten zengin beslenme (somon, ceviz)
- Düzenli göz muayenesi (yılda 1 kez)
- Kan şekeri ve tansiyon kontrolü
- Sigara ve alkolden uzak durma
Güncel Gelişmeler
Son dönemde AREDS2 formülasyonu adı verilen özel vitamin kombinasyonları, kuru tip hastalarda progresyonu %25 yavaşlatmaktadır. Deneysel kök hücre tedavileri ise umut vaat eden çalışmalar arasında yer alıyor.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Retina hastalıkları uzmanı (retinolog) tarafından takip edilmesi gereken bu hastalıkta, belirtiler fark edilir edilmez göz hastalıkları bölümüne başvurulmalıdır. Erken evrede başlanan tedaviler, görme kaybını önemli ölçüde geciktirebilir.
