Gonore, Neisseria gonorrhoeae bakterisinin neden olduğu cinsel yolla bulaşan yaygın bir enfeksiyondur. Halk arasında "bel soğukluğu" olarak bilinen bu hastalık, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl 86 milyondan fazla yeni vaka görülmektedir.
Gonore Nasıl Bulaşır?
Bakteri; vajinal, anal veya oral seks sırasında mukozal temas yoluyla yayılır. Anneden bebeğe doğum sırasında geçebilir. Tuvalet eşyaları veya havuzdan bulaşma ise son derece nadirdir. Korunmasız cinsel ilişki, çoklu partner ve önceden cinsel yolla bulaşan enfeksiyon öyküsü riski artırır.
Belirtileri Nelerdir?
- Kadınlarda: Sarı-yeşil vajinal akıntı, idrar yaparken yanma, adet düzensizliği, kasık ağrısı.
- Erkeklerde: Penisten beyaz-sarı akıntı, testislerde ağrı, sık idrara çıkma.
- Her İki Cinsiyette: Boğaz enfeksiyonu (oral seks sonrası), rektal ağrı (anal seks sonrası), konjonktivit (göz enfeksiyonu).
Teşhis Yöntemleri
- İdrar Tahlili: İlk basamak tarama yöntemi.
- Swab Örnekleri: Rahim ağzı, üretra veya boğazdan alınan sürüntüler.
- Nükleik Asit Amplifikasyon Testi (NAAT): En güvenilir tanı yöntemi.
- Kültür: Antibiyotik direncini belirlemek için kullanılır.
Tedavi Protokolleri
- Komplike Olmayan Vakalar: Çift antibiyotik tedavisi (Seftriakson enjeksiyonu + Azitromisin tablet).
- Dirençli Enfeksiyonlar: Gentamisin veya Gemifloksasin gibi alternatifler.
- Partner Tedavisi: Son 60 gün içinde cinsel temas kurulan tüm partnerler tedavi edilmeli.
Komplikasyonlar
- Kadınlarda pelvik inflamatuar hastalık (PID) ve infertilite.
- Erkeklerde epididimit ve prostatit.
- Sistemik yayılım: Eklem enfeksiyonu (septik artrit), endokardit.
- Yenidoğanda körlüğe yol açan gonokoksik konjonktivit.
Korunma Stratejileri
- Prezervatif kullanımı (vajinal, anal, oral seks dahil).
- Düzenli cinsel yolla bulaşan enfeksiyon taramaları (yılda 1 kez).
- Monogami veya sınırlı partner sayısı.
- Hamilelerde rutin tarama (ilk trimesterde).
Antibiyotik Direnci Krizi
Son 10 yılda %400 artan direnç oranları, tedaviyi zorlaştırmaktadır. DSÖ’nün "öncelikli patojen" listesinde yer alan bakteri, tıp literatüründe "süper bel soğukluğu" olarak tanımlanmaktadır. Direnç gelişimini önlemek için:
- Reçetesiz antibiyotik kullanılmamalı.
- Tedavi dozları yarıda kesilmemeli.
- Kontrol testleri (tedaviden 2 hafta sonra) mutlaka yapılmalı.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Enfeksiyon hastalıkları uzmanları, ürologlar veya jinekologlar tanı ve tedaviyi yönetir. Acil başvuru gerektiren durumlar:
- 39°C’yi aşan ateş.
- Eklemlerde şişlik/kızarıklık.
- Şiddetli pelvik ağrı.
