Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet), hamilelik sırasında kan şekerinin yükselmesiyle karakterize edilen geçici bir durumdur. Genellikle 24-28. gebelik haftaları arasında yapılan şeker yükleme testiyle teşhis edilir. Bu yazıda, gebelikte normal ve riskli şeker değerlerini, teşhis sürecini ve yönetim stratejilerini detaylıca ele alacağız.
Gebelik Şekeri Nasıl Teşhis Edilir?
Gestasyonel diyabet tanısı için 75 gram oral glukoz tolerans testi (OGTT) kullanılır. Test öncesi 8-12 saat aç kalınması gerekir. Açlık kan şekeri ölçümünün ardından 75 gram glukoz içeren solüsyon içilir. 1. ve 2. saatlerde tekrar kan şekeri ölçülür.
Kabul Edilen Normal Değerler:
- Açlık Kan Şekeri: 92 mg/dL’nin altında olmalı.
- 1. Saat Değeri: 180 mg/dL’yi geçmemeli.
- 2. Saat Değeri: 153 mg/dL’den düşük olmalı.
Bu değerlerden herhangi biri aşılıyorsa, gestasyonel diyabet tanısı konulur.
Gebelik Şekeri Neden Önemlidir?
Yüksek kan şekeri, hem anne hem de bebek için risk oluşturabilir:
- Anneye Etkileri: Preeklampsi, erken doğum, sezaryen ihtiyacı.
- Bebeğe Etkileri: İri bebek (makrozomi), doğum sonrası hipoglisemi, solunum sıkıntısı.
Tedavi ve Takip Süreci
- Beslenme Düzeni: Kompleks karbonhidratlar, yüksek lifli gıdalar ve düşük glisemik indeksli besinler tercih edilmeli.
- Egzersiz: Haftada 150 dakika tempolu yürüyüş kan şekerini dengeler.
- İnsülin Tedavisi: Diyet ve egzersize rağmen değerler kontrol altına alınamazsa doktor tarafından reçete edilir.
Evde Kan Şekeri Takibi
Tanı konulan annelerin günde 4 kez (açlık ve öğün sonrası 1. saat) kan şekerini ölçmesi gerekir. Hedef değerler şöyle olmalıdır:
- Açlık: 95 mg/dL altı
- Yemek Sonrası 1. Saat: 140 mg/dL altı
Sık Sorulan Sorular
- "Şeker yükleme testi bebeğe zarar verir mi?" Hayır, testte kullanılan glukoz miktarı güvenli kabul edilir.
- "Gestasyonel diyabet doğumdan sonra geçer mi?" Genellikle geçer, ancak tip 2 diyabet riski artar.
- "Değerler yüksek çıkarsa ne yapmalıyım?" Endokrinoloji uzmanı ve diyetisyenle iş birliği yapılmalı.
Önlemler ve Kontroller
Risk faktörü olanlar (aile öyküsü, obezite, önceki gebelikte diyabet) ilk trimesterde tarama yaptırmalı. Düzenli prenatal kontroller ve dengeli beslenme, komplikasyonları önlemede kritik rol oynar.
