Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT), modern tıbbın yanında kullanılan köklü tedavi yöntemlerini kapsayan bir alandır. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, dünya nüfusunun %80’i birincil sağlık hizmeti için bu uygulamalara başvuruyor. Türkiye’de 2014 yılında yayınlanan yönetmelikle Sağlık Bakanlığı denetimine alınan GETAT, 15 farklı uygulamayla resmiyet kazanmıştır.
GETAT’ın Temel Kategorileri
Bu alan iki ana gruba ayrılır: Geleneksel uygulamalar (akupunktur, sülük tedavisi, fitoterapi gibi yüzyıllık yöntemler) ve tamamlayıcı yaklaşımlar (osteopati, müzik terapi gibi modern adaptasyonlar). Her iki grup da hastaların yaşam kalitesini artırmayı hedefler.
En Yaygın GETAT Uygulamaları
- Akupunktur: Vücuttaki enerji akışını düzenlemek için belirli noktalara ince iğnelerin batırılmasıdır. Kronik ağrı ve migren tedavisinde etkinliği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
- Ozon Terapi: Medikal ozon gazının dolaşım bozuklukları ve yara iyileşmesinde kullanımı.
- Hipnoterapi: Bilinçaltı süreçleri hedef alarak psikosomatik rahatsızlıklarda uygulanır.
- Sülük Tedavisi: Hirudin maddesi içeren tıbbi sülüklerle dolaşımın artırılması.
- Fitoterapi: Hastalıkların tedavisinde bitkisel kökenli ilaçların kullanımı.
Türkiye’deki Yasal Çerçeve
Sağlık Bakanlığı, GETAT uygulamalarını sertifikalı hekimlerle sınırlandırmıştır. Uygulayıcılar 250 saatlik teorik eğitim ve 150 saatlik klinik staj zorunluluğunu tamamlamak zorundadır. Tüm merkezlerin bakanlık denetiminde ruhsat alması gerekir.
Kanıt Temelli Yaklaşım ve Etkinlik
GETAT yöntemlerinin bilimsel geçerliliği Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen standartlarla değerlendirilir. Örneğin:
- Akupunkturun kronik bel ağrısında plasebo etkisinin üzerinde sonuçlar ürettiği JAMA’da yayınlanan meta-analizlerle doğrulanmıştır.
- Sülük tedavisinin osteoartritte ağrı skorlarını %40 azalttığı klinik çalışmalarca gösterilmiştir.
Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kalitesiz uygulamalar ciddi komplikasyonlara yol açabilir:
- Standart dışı akupunktur iğneleri enfeksiyon riski taşır.
- Bilinçsiz bitki kullanımı karaciğer toksisitesine neden olabilir.
- Sülük tedavisinde steril olmayan ortamlar sepsis riski doğurur.
Modern Tıpla Entegrasyon
GETAT’ın başarısı, konvansiyonel tıpla koordineli çalışmasına bağlıdır. Örneğin kemoterapi gören kanser hastalarında akupunktur, bulantı kontrolünde tamamlayıcı rol oynayabilir. Ancak hiçbir GETAT yöntemi, temel tıbbi tedavinin yerini alamaz.
Hasta Güvenliği İçin Kritik İpuçları
- Uygulayıcının Sağlık Bakanlığı sertifikasını mutlaka sorgulayın.
- Kullanılan malzemelerin tek kullanımlık ve steril olduğundan emin olun.
- Aldığınız reçeteli ilaçlarla bitkisel ürünlerin etkileşimlerini eczacınıza danışın.
Gelecek Perspektifi
Türkiye’de 2023 verilerine göre 750’yi aşkın GETAT merkezi faaliyet göstermektedir. Bu merkezlerde yılda 2 milyondan fazla hasta hizmet almaktadır. Dünya genelinde ise tamamlayıcı tıp pazarının 2030’a kadar 400 milyar doları aşması bekleniyor.
