Gebelik döneminde tetanoz aşısı, hem anne hem de yenidoğanın hayatını tehdit edebilen bu ciddi enfeksiyona karşı kritik bir koruma sağlar. Tetanoz, toprakta ve hayvan dışkısında bulunan Clostridium tetani bakterisinin yol açtığı, kas spazmları ve solunum yetmezliğine neden olabilen ölümcül bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, aşılama sayesinde yenidoğan tetanoz vakaları son 30 yılda %96 azalmıştır.
Gebelikte Tetanoz Aşısı Neden Zorunludur?
Yenidoğan tetanozu, steril olmayan koşullarda kesilen göbek kordonundan bulaşır. Annenin aşılanması, hem kendisini korur hem de plasenta yoluyla bebeğe geçen antikorlar sayesinde doğum sonrası ilk aylarda pasif bağışıklık sağlar. Aşısız annelerin bebeklerinde ölüm oranı %80-100 arasındadır.
Aşı Takvimi ve Dozları
- İlk Gebelikte:
• 1. Doz: Hamileliğin 4. ayında (16-20. haftalar)
• 2. Doz: İlk dozdan 4 hafta sonra
• Rapel Doz: İkinci dozdan 6 ay sonra veya sonraki gebelikte - Önceki Gebeliklerde Aşılanmışsa:
• Tek doz rapel yeterlidir (20-24. haftalar arası).
Aşının Güvenilirliği ve Yan Etkileri
Tetanoz aşısı (TT/Td) inaktive bir aşıdır ve gebelikte kullanımı 50 yılı aşkın süredir güvenle uygulanmaktadır. Olası yan etkiler:
- Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık/ağrı (%30-50)
- Hafif ateş veya halsizlik (%10)
- Alerjik reaksiyon (nadir, 1 milyonda 1)
Kimler Aşılanmamalı?
- Tetanoz aşısına şiddetli alerji öyküsü
- Yüksek ateşli hastalık dönemi
- Nörolojik komplikasyon öyküsü (Guillain-Barré gibi)
Sık Sorulan Sorular
- Emzirme Döneminde Aşı Yapılır mı?
Evet, anne sütüne geçmez ve bebeğe zarar vermez. - Aşı Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?
Tam doz aşılanmada 10 yıl. Gebelikteki rapel dozlar, antikor seviyesini %95 artırır. - Unutulan Dozda Ne Yapılmalı?
Seriye yeniden başlanmaz, kaldığı dozdan devam edilir.
Türkiye’deki Uygulama
Sağlık Bakanlığı’nın ücretsiz uyguladığı gebelik aşılama programı kapsamında, aile sağlığı merkezlerinde tetanoz aşısı yaptırılabilir. Aşı kartı kayıtları, MERNİS sistemi üzerinden takip edilir.
Komplikasyonların Önlenmesi
Aşılanmayan annelerin bebeklerinde görülebilir:
- Göbek enfeksiyonu (Omfalit)
- Çene kilitlenmesi (Trismus)
- Solunum durması nedeniyle ölüm
Ek Öneriler
- Aşı sonrası 15 dakika sağlık kurumunda beklenmeli
- Enjeksiyon bölgesine soğuk kompres uygulanabilir
- Ateş durumunda parasetamol alınabilir
