GBS (Guillain-Barré Sendromu) Belirtileri ve Tedavisi

GBS (Guillain-Barré Sendromu) Nedir?
Guillain-Barré Sendromu (GBS), bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırmasıyla ortaya çıkan nadir fakat ciddi bir nörolojik hastalıktır. Genellikle bacaklardan başlayıp vücuda yayılan kas güçsüzlüğü ve felçle karakterizedir. Her yaşta görülebilse de 50 yaş üstü erkeklerde risk daha yüksektir.

GBS Nedenleri
GBS’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, çoğu vakada enfeksiyon sonrası tetiklendiği gözlemlenir. En yaygın tetikleyiciler:

• Solunum yolu enfeksiyonları: COVID-19, influenza
• Sindirim sistemi enfeksiyonları: Campylobacter jejuni bakterisi (çiğ kümes hayvanları)
• Epstein-Barr virüsü veya Zika virüsü
• Aşılar (çok nadir, örn. grip aşısı sonrası)

Belirtiler ve İlerleyiş
Semptomlar genellikle enfeksiyondan 1-3 hafta sonra başlar:

1. Başlangıç: Ayaklarda/ellerde karıncalanma ve güçsüzlük
2. İlerleme: Bacaklardan kollara ve yüze yayılan simetrik felç
3. Ciddi Bulgular:
   • Solunum kaslarında zayıflık (mekanik ventilasyon gerektirebilir)
   • Yutma güçlüğü
   • Otonom sinir sistemi tutulumu (kan basıncı dalgalanmaları, kalp ritim bozuklukları)

Teşhis Yöntemleri

1. Klinik Muayene: Refleks kaybı ve yayılan güçsüzlük
2. Lomber Ponksiyon: Beyin omurilik sıvısında protein artışı
3. Sinir İletim Çalışmaları: Sinir sinyallerinde yavaşlama
4. EMG (Elektromiyografi): Kas aktivitesinin ölçümü

Tedavi Seçenekleri

• İntravenöz İmmünoglobulin (IVIG): Bağışıklık saldırısını baskılayan antikor tedavisi
• Plazma Değişimi: Kan plazmasının filtrelenmesi
• Destek Tedavileri:
  • Solunum desteği (mekanik ventilasyon)
  • Fizik tedavi (kas atrofisini önleme)
  • Ağrı yönetimi (nöropatik ağrı için gabapentin)

İyileşme Süreci

• Hastaların %80’i 6-12 ayda tam iyileşir
• %20’de kalıcı güçsüzlük veya yorgunluk görülebilir
• Erken tedavi alanlarda prognoz daha iyidir
• Ölüm oranı: %4-7 (solunum yetmezliği veya komplikasyonlar nedeniyle)

Risk Faktörleri ve Korunma

• Risk Grupları: Hodgkin lenfoma hastaları, SLE’liler
• Önlemler:
  • Gıda hijyeni (özellikle tavuk ürünleri)
  • Enfeksiyonlarda erken tedavi
  • Aşılarda kişisel risk değerlendirmesi

Komplikasyonlar

• Akciğer embolisi
• Bası yaraları
• Otonom disrefleksi (hayatı tehdit eden tansiyon krizleri)
• Kalıcı duyu kaybı

Rehabilitasyon ve Yaşam

• Nörolojik rehabilitasyon programları
• Ergoterapi ile günlük aktivite eğitimi
• Psikolojik destek (anksiyete/depresyon yönetimi)

GBS acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur. Bacaklarda ani güç kaybı veya solunum zorluğu durumunda derhal 112 aranmalıdır.