Gastroözofageal reflü (GÖR), mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıyla oluşan yaygın bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Haftada ikiden fazla görüldüğünde yaşam kalitesini düşüren ve komplikasyonlara yol açabilen bu durum, doğru yönetimle kontrol altına alınabilir.
Gastroözofageal Reflü Nedir?
Yemek borusu ile mide arasındaki kas halkasının (alt özofagus sfinkteri) gevşemesi sonucu, mide asidi ve sindirim enzimlerinin özofagusa geri kaçmasıdır. Mide fıtığı (hiatal herni) olanlarda risk artar. Uzun süre devam ettiğinde Barrett özofagusu gibi prekanseröz lezyonlara dönüşebilir.
Belirtiler ve Alarm İşaretleri
- Tipik Belirtiler: Göğüste yanma hissi (heartburn), ağza acı-ekşi sıvı gelmesi
- Atipik Belirtiler: Kronik öksürük, ses kısıklığı, yutma güçlüğü (disfaji)
- Acil Durumlar: Kanlı kusma, siyah dışkı (melena), ani kilo kaybı
Gece belirtilerin şiddetlenmesi uyku bozukluklarına yol açabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Endoskopi: Özofagus hasarını (erozyon, ülser) ve Barrett özofagusunu değerlendirir.
- 24 Saatlik pH İzleme: Asit kaçağının sıklığını ve şiddetini ölçen altın standart test.
- Özofagus Manometresi: Alt özofagus sfinkter basıncını ölçer.
Tedavi Yaklaşımları
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Yatak başını 15 cm yükseltmek
- Yemekten sonra 3 saat uzanmamak
- Nikotin, alkol, kafein ve yağlı gıdalardan kaçınmak
- İlaç Tedavisi:
- Proton pompa inhibitörleri (Omeprazol, Pantoprazol) – 8 hafta süreyle
- H2 reseptör blokerleri (Famotidin) – Hafif vakalarda
- Cerrahi:
- Nissen fundoplikasyonu: Midenin üst kısmının yemek borusu etrafına sarılması
- Endoskopik tedaviler: Mide girişine dikiş atılması (EndoCinch)
Reflüyü Tetikleyen Gıdalar
| Gıda Grubu | Örnekler |
|——————-|——————————|
| Asit Artırıcılar | Portakal suyu, domates sosu |
| Yağlı Yiyecekler | Kızartmalar, fast food |
| Baharatlılar | Acı biber, karabiber |
| Gazlı İçecekler | Kola, soda |
Komplikasyonlar ve Uzun Dönem Riskler
- Özofajit: Asit hasarına bağlı yemek borusu iltihabı
- Darlık: Tekrarlayan hasar sonucu yutma güçlüğü
- Barrett Özofagusu: Epitel hücrelerinin prekanseröz değişimi
- Solunum Sorunları: Astım atakları, pnömoni
Hamilelikte Reflü Yönetimi
Gebelerde progesteron hormonundaki artış sfinkter basıncını düşürür. Güvenli tedavi seçenekleri:
- Sık ve az öğünler
- Yatmadan 4 saat önce yemeyi kesmek
- Doktor kontrolünde alüminyum içeren antiasitler
Doğal Destek Yöntemleri
- Zencefil Çayı: Mide asidini nötralize eder
- Sakız Çiğneme: Tükürük üretimini artırarak asidi temizler
- Badem: Asit düzeyini dengeleyen alkali özellik
Ne Zaman Ameliyat Gerekir?
- İlaçlara yanıt alınamayan dirençli vakalar
- İlaç kesildiğinde şikayetlerin tekrarlaması
- Büyük hiatal herni varlığı
Gastroözofageal reflü tedavi edilmezse yaşam kalitesini ciddi şekilde bozar. Diyet düzenlemeleri ve ilaçlarla kontrol altına alınamayan vakalarda mutlaka gastroenteroloji uzmanına başvurulmalıdır.
