Frengi (sifiliz), Treponema pallidum bakterisinin neden olduğu ciddi bir cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Erken teşhis ve tedavi edilmezse kalıcı organ hasarlarına yol açabilen bu enfeksiyonun bulaşma yollarını bilmek, korunma stratejilerini belirlemede kritik önem taşır.
Frengi Nasıl Bulaşır?
Frenginin temel bulaşma yolları şunlardır:
- Cinsel Temas: En yaygın bulaşma şeklidir. Vajinal, anal veya oral seks sırasında enfekte kişinin mukozalarıyla temas sonucu geçer.
- Kan Yolu: Kan nakli veya ortak enjektör kullanımı gibi durumlarda bulaşabilir. Ancak modern kan tarama yöntemleri bu riski büyük ölçüde azaltmıştır.
- Anneden Bebeğe: Hamilelikte veya doğum sırasında enfekte anneden bebeğe geçebilir. Bu durumda konjenital sifiliz adı verilen ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
- Nadiren Yakın Temas: Derideki açık yaraların enfekte kişinin lezyonlarıyla temasıyla bulaşma ihtimali düşük de olsa vardır.
Hangi Durumlar Bulaş Riskini Artırır?
- Korunmasız cinsel ilişki
- Birden fazla cinsel partner
- HIV pozitif olmak
- Hamilelik döneminde tedavi alınmaması
Frengi Öpüşmeyle Bulaşır mı?
Ağız içinde veya dudaklarda açık yara (şankr) varsa tükürük yoluyla bulaşma ihtimali bulunur. Ancak bu, oldukça nadir bir durumdur.
Bulaşma Sonrası Belirtiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Frengi, genellikle temas sonrası 10-90 gün içinde belirti verir. İlk evrede ağrısız ülserler (şankr), ikinci evrede döküntü ve lenf bezlerinde şişlik görülür.
Frengiden Nasıl Korunulur?
- Kondom Kullanımı: Cinsel ilişkide lateks kondom kullanmak bulaşma riskini önemli ölçüde azaltır.
- Düzenli Tarama: Risk grubundaki kişiler yılda en az bir kez test yaptırmalıdır.
- Hamilelikte Test: Tüm hamilelerin ilk trimesterde frengi taraması yaptırması önerilir.
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Frengi, erken evrede tek doz penisilin ile tamamen tedavi edilebilir. Ancak tedavi edilmezse:
- Nörolojik hasar (nörosifiliz)
- Kalp-damar problemleri
- Körlük veya sağırlık gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Sık Sorulan Sorular
- Frengi Tuvaletten Bulaşır mı? Hayır, bakteri dış ortamda uzun süre yaşayamaz.
- El Sıkışmakla Bulaşır mı? Deride açık yara yoksa bulaşma ihtimali yoktur.
- Frengi Tekrarlar mı? Tedavi sonrası bağışıklık kazanılmaz, tekrar enfekte olunabilir.
Frengi, modern tıp sayesinde kolayca tedavi edilebilen bir hastalıktır. Şüpheli temas durumunda vakit kaybetmeden enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmak hayati önem taşır.
