Fıtık patlaması, karın duvarındaki zayıf bir noktadan dışarı çıkan bağırsak veya diğer organların sıkışarak kan dolaşımının bozulmasıdır. Bu acil tıbbi durum, hızlı müdahale gerektirir ve hayati risk taşır.
Fıtık Patlamasının Nedenleri
En yaygın sebep, tedavi edilmeyen karın fıtıklarının ilerlemesidir. Ani karın içi basınç artışı (ağır kaldırma, kronik öksürük, kabızlık ıkınması) veya fıtık bölgesine gelen travmalar patlamayı tetikleyebilir. Obezite, ileri yaş ve önceki karın ameliyatları riski artırır.
Belirtiler ve Acil Uyarı İşaretleri
- Şiddetli Ağrı: Fıtık bölgesinde ani, keskin ve dinmeyen ağrı
- Bulantı-Kusma: Bağırsak tıkanıklığına bağlı refleks
- Fıtıkta Sertlik ve Kızarıklık: Dokunulamayacak kadar hassas, mor-kırmızı renk değişimi
- Ateş ve Titreme: Enfeksiyon veya doku ölümü (gangren) belirtisi
- Karında Şişlik ve Gerginlik
Teşhis Yöntemleri
Acil serviste fizik muayene ile fıtığın geri itilememesi tanıyı kuvvetlendirir. Acil ultrason veya BT taramasıyla bağırsak tıkanıklığı, sıkışan organın kanlanma durumu ve komplikasyonlar değerlendirilir. Kan testlerinde lökosit yüksekliği enfeksiyonu gösterir.
Tedavi Protokolü
- Acil Ameliyat: Sıkışan organı kurtarmak için ilk 4-6 saat kritiktir. Laparoskopik veya açık cerrahi ile:
- Sıkışan doku serbestleştirilir
- Kan dolaşımı bozulmuş bağırsak kesilerek çıkarılır (rezeksiyon)
- Yama (mesh) ile fıtık onarımı yapılır
- Yoğun Bakım Desteği: Sıvı-elektrolit dengesizliği ve septik şok riskine karşı takip
- Antibiyotik Tedavisi: Peritonit veya gangren varlığında geniş spektrumlu ilaçlar
Komplikasyon Riskleri
- Bağırsak Nekrozu: Sıkışan bölgede doku ölümü
- Sepsis: Enfeksiyonun kana yayılması
- Çoklu Organ Yetmezliği
- Ölüm: Müdahale gecikirse mortalite oranı %60’a çıkabilir
Korunma ve Öneriler
- Teşhis edilen fıtıkların planlı ameliyatla onarılması
- Kronik öksürük/kabızlık tedavisi
- Ağır kaldırmaktan kaçınma
- Karın kaslarını güçlendiren egzersizler (hekim onayıyla)
İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası 2-4 gün hastanede yatış gerekir. Tam iyileşme 4-6 haftayı bulur. Mesh enfeksiyonu veya nüks açısından kontroller önemlidir. Ağır işe dönüş 8. haftadan önce önerilmez.
