Endometrial polip, rahim iç zarından (endometrium) kaynaklanan genellikle iyi huylu oluşumlardır. Boyutları birkaç milimetreden santimetreye kadar değişebilir ve tekli veya çoklu olarak görülebilir. Menopoz öncesi ve sonrası kadınlarda sık karşılaşılan bu durum, bazen belirti vermezken bazen ciddi kanamalara yol açabilir.
Endometrial Polip Neden Oluşur?
Oluşum mekanizması tam olarak anlaşılamamış olsa da östrojen hormonunun dengesizliğinin temel tetikleyici olduğu düşünülmektedir. Uzun süreli östrojen maruziyeti, endometriumun aşırı büyümesine ve polip gelişimine zemin hazırlar. Obezite, hipertansiyon, tamoksifen kullanımı (meme kanseri tedavisinde) ve genetik yatkınlık diğer risk faktörleri arasındadır.
Belirtiler ve Şikayetler
- Anormal Kanamalar: Adet dönemleri arasında lekelenme veya uzun süreli ağır adet kanamaları
- Menopoz Sonrası Kanama: Menopoza girmiş kadınlarda vajinal kanama
- Kısırlık: Poliplerin embriyonun tutunmasını engellemesi
- Ağrı: Büyük poliplerde kasık ağrısı veya cinsel ilişki sırasında rahatsızlık
Poliplerin %20’si hiçbir belirti vermez ve rutin kontroller sırasında tesadüfen tespit edilir.
Tanı Yöntemleri
- Transvajinal Ultrason (TVUS): İlk basamak tanı aracıdır. Endometrium kalınlığı ve polip varlığını gösterir.
- Salisin Sonohisterografi (SSG): Rahim içine steril sıvı verilerek yapılan detaylı ultrason. Polip boyut ve konumunu netleştirir.
- Histeroskopi: Altın standart tanı yöntemidir. Işıklı bir kamera ile rahim içi direkt görüntülenir ve aynı seansta tedavi imkanı sağlar.
- Biyopsi: Menopoz sonrası kanamalarda kanser riskini ekarte etmek için alınan doku örneği.
Tedavi Yaklaşımları
- Asemptomatik Küçük Polipler (<1 cm): Takip edilebilir. Kendiliğinden kaybolma ihtimali vardır.
- Medikal Tedavi: Kanamayı kontrol altına almak için progesteron içeren ilaçlar veya doğum kontrol hapları.
- Cerrahi Tedavi (Histeroskopik Polipektomi):
- Polipin histeroskopik olarak çıkarılması %95 etkilidir.
- İşlem 15-30 dakika sürer, genel anestezi altında yapılır.
- Komplikasyon riski düşüktür (%1-2 perforasyon riski).
- Acil Durumlar: Kontrol edilemeyen kanamalarda küretaj uygulanabilir.
Kanser Riski ve Patoloji
Endometrial poliplerin %0.5-5’i kansere dönüşebilir. Risk faktörleri:
- Menopoz sonrası dönem
- Polip boyutunun >1.5 cm olması
- Anormal kanama şikayeti
Çıkarılan tüm polipler mutlaka patolojik incelemeye gönderilmelidir.
Tekrarlama ve Takip
Poliplerin %15’inde nüks görülür. Yüksek riskli hastalarda:
- 6 ayda bir transvajinal ultrason
- Yeni semptom gelişiminde histeroskopi
Doğurganlık çağındaki kadınlarda polip çıkarıldıktan sonra gebelik oranları %35-70 artış gösterir.
Önleme Stratejileri
- Obezite kontrolü (düşük BMI östrojen seviyesini dengeler)
- Progesteron içeren spiral (Mirena) kullanımı
- Tamoksifen kullanan hastalarda düzenli jinekolojik takip
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Ani başlayan şiddetli kanama
- Ateş ve şiddetli karın ağrısı (enfeksiyon şüphesi)
- Baş dönmesi ile birlikte kanama (anemi belirtisi)
Endometrial polip tedavisi sonrası hastaların %90’ından fazlasında şikayetler tamamen ortadan kalkar. Tanı ve tedavide gecikme, kronik anemi ve kısırlığa yol açabileceğinden düzenli jinekolojik muayene hayati önem taşır.
