Düşük tiroit (hipotiroidi), tiroit bezinin yeterli hormon üretememesi sonucu ortaya çıkan yaygın bir metabolizma hastalığıdır. Kadınlarda ve 60 yaş üstü bireylerde daha sık görülür. Tedavi edilmediğinde obezite, kalp hastalıkları ve depresyon gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Düşük Tiroit Belirtileri
- Sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü
- Açıklanamayan kilo artışı ve kilo vermede zorluk
- Saçlarda incelme, kuruluk ve yoğun dökülme
- Ciltte kuruluk, solukluk ve kaşıntı
- Üşüme hissi (özellikle el-ayaklarda)
- Kabızlık ve sindirim sorunları
- Depresyon, unutkanlık ve konsantrasyon bozukluğu
- Kas ağrıları, eklem sertliği ve kramplar
- Adet düzensizlikleri ve kısırlık
- Yüksek kolesterol seviyeleri
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Hashimoto tiroiditi: En yaygın neden (%90’dan fazla), bağışıklık sisteminin tiroit bezine saldırması
- Cerrahi veya Radyoterapi: Tiroit bezinin alınması veya radyoaktif iyot tedavisi
- İlaçlar: Lityum, amiodaron gibi ilaçların yan etkisi
- İyot Eksikliği: Hormon üretimi için gerekli iyotun yetersiz alımı
- Hipofiz Bezi Sorunları: TSH hormonu üretim bozuklukları
- Risk Grupları: Aile öyküsü, tip 1 diyabet, romatoid artrit, gebelik sonrası dönem
Teşhis Yöntemleri
- TSH Testi: İlk basamak tarama (Normal: 0.4-4.0 mIU/L, hipotiroidide >4.0)
- Serbest T4 Testi: Düşük seviyeler hipotiroidiyi doğrular
- Anti-TPO Antikoru: Hashimoto tanısında pozitifleşir
- Tam Kan Sayımı: Anemi ve kolesterol yüksekliğini kontrol
Tedavi Seçenekleri
- Levotiroksin: Sentetik tiroit hormonu (Sabah aç karnına, kahvaltıdan 30 dk önce)
- Doz Ayarlaması: 6-8 haftada bir TSH kontrolü ile doz optimizasyonu
- İlaç Etkileşimleri: Kalsiyum, demir ilaçları ve antiasitlerle 4 saat ara verilmeli
- Alternatif Tedaviler: Selenyum desteği (anti-TPO yüksekliğinde), D vitamini
Yaşam Tarzı ve Beslenme Önerileri
- İyot Kaynakları: İyotlu tuz, deniz ürünleri, yumurta
- Selenyum Zengini Gıdalar: Brezilya cevizi, ton balığı, ay çekirdeği
- Kaçınılması Gerekenler: Guatrojenik besinler (çiğ lahana, brokoli, soya – aşırı tüketimde)
- Egzersiz: Haftada 150 dakika tempolu yürüyüş metabolizmayı hızlandırır
- Stres Yönetimi: Yoga ve meditasyonla kortizol seviyelerinin düşürülmesi
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Tedaviye rağmen belirtilerin devam etmesi
- Çarpıntı, titreme veya uykusuzluk gibi aşırı doz bulguları
- Gebelik planlaması veya gebelik sırasında TSH yüksekliği
- Boyunda şişlik, yutma güçlüğü gibi tiroit nodülü belirtileri
Hastaların %95’inde uygun dozda levotiroksin tedavisiyle normal yaşam süresi sağlanır. Düzenli kontroller ve ilaç uyumu, tedavi başarısının anahtarıdır.
