Diş eti kisti (gingival kist), diş eti dokusunda oluşan sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle ağrısız ve küçük boyutlu olsalar da, zamanla büyüyerek çiğneme fonksiyonunu bozabilir veya enfeksiyon kaynağına dönüşebilirler. Bu patolojik oluşumlar, diş hekimliğinde sık karşılaşılan sorunlardan biridir.
Diş Eti Kisti Nedir?
Diş eti kistleri, epitel hücrelerinin anormal çoğalması sonucu oluşan içi sıvı dolu kapsüllerdir. Çoğunlukla alt çene ön bölgesinde veya azı dişleri çevresinde görülür. İki ana türü vardır: Yenidoğanlarda rastlanan Bohn nodülleri ve yetişkinlerde gelişen erişkin gingival kistleri.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Travma: Diş etine alınan darbeler veya kronik irritasyon (protez vurukları)
- Enfeksiyon: Diş kökü enfeksiyonlarının yumuşak dokuya yayılması
- Gelişimsel Faktörler: Embriyonik kalıntıların aktivasyonu
- Diş Çekimi Sonrası: İyileşmeyen yara dokusunda kist oluşumu
Belirtiler ve Klinik Bulgular
Diş eti kistleri genellikle asemptomatiktir, ancak şu işaretlerle kendini gösterebilir:
- Diş etinde lastik kıvamında şişlik
- Pembe veya mavimsi renkli kabarcık
- Basınç uygulandığında berrak sıvı sızması
- Nadiren ağrı veya hassasiyet
- Kist büyüdükçe dişlerde yer değiştirme
Teşhis Yöntemleri
Tanı sürecinde multidisipliner yaklaşım gerekebilir:
- Klinik Muayene: Şişliğin boyutu ve kıvamının değerlendirilmesi
- Radyografik İnceleme: Periapikal röntgen veya CBCT ile kemik erimesi kontrolü
- Biyopsi: Kist sıvısının patolojik analizi (malignite ayırıcı tanısı için)
Tedavi Protokolleri
Cerrahi Eksizyon: Lokal anestezi altında kistin tamamen çıkarılması (en yaygın yöntem)
- Lazer Uygulaması: Doku travmasını azaltan ve iyileşmeyi hızlandıran yöntem
- Marsupyalizasyon: Büyük kistlerde iç basıncı azaltmak için drenaj açılması
- Kök Kanallı Dişlerde: Apikektomi ile kök ucu rezeksiyonu
Komplikasyonlar ve Riskler
- Enfeksiyon yayılımı (selülit, osteomiyelit)
- Komşu dişlerde kök rezorpsiyonu
- Nüks riski (%5-10)
- Nadiren odontojenik tümörlere dönüşüm
Korunma Stratejileri
- Altı ayda bir diş taşı temizliği
- Protez vuruklarının düzeltilmesi
- Travmatik fırçalamadan kaçınma
- Florürlü gargara kullanımı
Evde Yönetim ve İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası 48 saat boyunca:
- Ilık tuzlu su gargarası (günde 3 kez)
- Yumuşak diyet uygulaması
- Sigara ve alkolden kaçınma
- Hekimin reçete ettiği antibiyotiklerin düzenli kullanımı
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Yüzde şişlik ve ateş
- Şiddetli ağrı
- Kanamayı durduramama
- Nefes almada zorluk
Diş eti kistlerinin erken teşhisi için düzenli diş hekimi kontrolleri kritik öneme sahiptir. Tedavi edilmeyen kistler, çene kemiğinde kalıcı hasara yol açabilir.
