Çiçek çıkarmak (suçiçeği), Varicella zoster virüsünün neden olduğu, kaşıntılı döküntüler ve ateşle seyreden bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle çocukluk çağında görülse de yetişkinlerde daha ağır seyredebilir. İşte bu hastalığa dair kapsamlı bilgiler:
Çiçek Çıkarmanın Nedenleri ve Bulaşma Yolları
Hastalık, Varicella zoster virüsünün solunum yoluyla veya döküntülere direkt temasla yayılması sonucu oluşur. En bulaşıcı dönem, döküntülerin ortaya çıkmasından 1-2 gün önce başlar ve kabuklanma tamamlanana kadar devam eder. Kreş, okul gibi kalabalık ortamlar bulaşma riskini artırır. Virüsle temas eden bireylerin %90’ı hastalanır.
Belirtiler ve Hastalık Seyri
- Erken Dönem: Ateş, halsizlik, baş ağrısı ve iştahsızlıkla başlar.
- Döküntü Evresi: 24-48 saat içinde gövdeden başlayan kaşıntılı kırmızı lekeler ortaya çıkar. Bu lekeler hızla içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşür.
- Kabuklanma: 4-7 gün içinde kabarcıklar patlayarak kabuk bağlar.
Döküntüler dalgalar halinde yayıldığından aynı anda farklı evrelerde lezyonlar görülebilir. Yetişkinlerde semptomlar daha şiddetli olabilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanı genellikle klinik bulgularla konulur:
- Tipik döküntü dağılımı (saçlı deri dahil)
- Ateş eşliğinde farklı evrelerde lezyonlar
Şüpheli vakalarda Tzanck testi (lezyon sıvısı incelemesi) veya kan testleriyle antikor düzeyleri ölçülebilir.
Tedavi ve Evde Bakım
- Kaşıntı Kontrolü: Kalamin losyonu veya soğuk kompres uygulanabilir.
- Ateş Yönetimi: Parasetamol kullanılır (aspirin kesinlikle verilmez).
- Antiviral İlaçlar: Ağır vakalarda asiklovir 24 saat içinde başlanır.
- Hijyen: Tırnaklar kısa kesilmeli, banyo sonrası lezyonlar hafifçe kurulanmalıdır.
Olası Komplikasyonlar
- Bakteriyel Enfeksiyon: Kaşıma sonucu impetigo veya selülit gelişebilir.
- Pnömoni: Öksürük ve nefes darlığıyla kendini gösterir.
- Nörolojik Sorunlar: Ensefalit veya beyincik iltihabı nadiren görülür.
- Reye Sendromu: Aspirin kullanımıyla tetiklenen ölümcül komplikasyon.
Korunma ve Aşı Önemi
Suçiçeği aşısı %98 koruyucudur:
- Uygulama: 12-15 ay arası 1. doz, 4-6 yaş arası 2. doz yapılır.
- Yan Etkiler: Hafif ateş veya enjeksiyon bölgesinde kızarıklık görülebilir.
Hastalığı geçirmemiş yetişkinler de aşı yaptırmalıdır.
Özel Durumlarda Yaklaşım
- Gebelik: Annede enfeksiyon fetal anomalilere yol açabilir. Temas durumunda VZIG (varisella immünglobulin) uygulanır.
- Bağışıklığı Baskılanmışlar: Kemoterapi hastalarında antiviral profilaksi gereklidir.
- Yenidoğanlar: Doğumdan 5 gün önce/2 gün sonra annede enfeksiyon varsa bebeğe VZIG verilir.
Ne Zaman Acil Tıbbi Yardım Alınmalı?
- Boyun tutulması veya şiddetli baş ağrısı
- Nefes almada zorluk
- Döküntülerde cerahatli akıntı
- Yüksek ateşin 4 günden uzun sürmesi
Hastalığı atlatan bireylerde virüs sinir köklerinde latent kalır ve ileride zona olarak aktive olabilir. Bu nedenle çocukluk döneminde aşılanma ömür boyu korunma sağlar.
