Bacak uzunluk farkı, bir bacağın diğerine göre daha kısa olması durumudur. Tıpta "uzunluk eşitsizliği" olarak bilinen bu sorun, hafif farklarda belirti vermeyebilirken, önemli oranlarda yürüyüş bozuklukları ve kronik ağrılara yol açabilir. İşte bu durumun nedenleri, teşhis yöntemleri ve güncel tedavi yaklaşımları:
Bacak Uzunluk Farkının Temel Nedenleri
Uzunluk farkı doğuştan veya sonradan gelişebilir. Doğumsal nedenler arasında kalça çıkığı, femur kısalığı veya gelişimsel anomaliler sayılabilir. Edinsel nedenler ise kırık sonrası yanlış kaynama, çocuk felci sekelleri, enfeksiyonlar veya tümörler gibi kemik büyümesini etkileyen faktörlerdir. Büyüme plaklarının erken kapanması da önemli bir sebeptir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
1-2 cm’ye kadar olan farklar genellikle belirti vermez. Daha büyük farklarda topallama, kalça/diz ağrısı, bel ağrısı ve yorgunluk görülür. Tanıda fizik muayenede özel ölçüm blokları kullanılır. Röntgen, BT taramaları veya eklem açılarını ölçen "skanogram" gibi görüntüleme yöntemleriyle milimetrik farklar bile tespit edilebilir.
Tedavi Seçenekleri
- 0-2 cm Arası: Özel tabanlıklar veya ayakkabı modifikasyonları yeterlidir.
- 2-5 cm Arası: Eksternal fiksatörlerle kemik uzatma veya kısa bacakta epifizyodez (büyüme plağı cerrahisi) uygulanır.
- 5 cm Üstü: Kombine cerrahiler (hem uzatma hem kısaltma) veya protez seçenekleri değerlendirilir. Fizik tedavi, kas dengesizliklerini gidermek için her evrede destekleyicidir.
Komplikasyonlar ve Önlemler
Tedavi edilmeyen vakalarda kalıcı topallama, omurga eğriliği (skolyoz), erken kireçlenme ve kronik ağrı sendromları gelişebilir. Çocuklarda düzenli ortopedik kontrollerle erken tanı mümkündür. Sporcuların uygun ayakkabı seçimi ve dengesiz yük taşımaktan kaçınması önerilir.
Güncel Cerrahi Teknikler
- İlizarov Yöntemi: Kemikte kontrollü uzatma sağlayan harici çerçeve sistemi.
- Manyetik İç Çubuklar: Deri altına yerleştirilen ve uzaktan kumandayla kademeli uzatan implantlar.
- Biyolojik Uyarıcılar: PRP veya kök hücre enjeksiyonlarıyla iyileşmeyi hızlandırma.
Rehabilitasyon Süreci
Ameliyat sonrası 6-12 aylık fizik tedavi şarttır. Hidroterapi, elektrostimülasyon ve proprioseptif egzersizlerle kas gücü ve denge yeniden kazanılır. Aktivite seviyesine göre kişiselleştirilmiş egzersiz programları oluşturulur.
Hangi Durumda Ameliyat Gerekli?
Günlük yaşamı etkileyen ağrı, ilerleyici postür bozukluğu veya 2 cm’yi aşan fonksiyonel kayıplarda cerrahi planlanır. Büyüme çağındaki çocuklarda zamanlama, büyüme potansiyeline göre belirlenir.
