Bebeklerde şaşılık, gözlerin paralel bakamaması ve farklı yönlere kayması durumudur. Yenidoğan döneminde ara sıra görülen geçici kaymalar normal kabul edilse de 3. aydan sonra devam eden şaşılık mutlaka uzman değerlendirmesi gerektirir.

Şaşılığın Başlıca Nedenleri
Göz kaslarının dengesiz çalışması veya sinirsel ileti problemleri şaşılığın temel sebepleridir. Doğumsal faktörler (kas anomalileri), ailede şaşılık öyküsü, yüksek hipermetropi, hidrosefali gibi nörolojik hastalıklar veya travmalar riski artırır. Prematüre bebeklerde de sık görülür.

Belirtiler Nasıl Anlaşılır?

• Gözlerden birinin içe/dışa/yukarıya kayması
• Bebeğin ışığa bakarken tek gözünü kısması
• Başını eğerek veya döndürerek bakma eğilimi
• Göz teması kurmada zorluk
• 3D cisimleri takip ederken odaklanamama

Teşhis Süreci
Pediatrik oftalmolog tarafından yapılan kapsamlı muayenede:

1. Işık Refleks Testi: Korneadaki ışık yansımasının simetrisi kontrol edilir.
2. Kapama Testi: Kaymanın hangi gözde olduğu belirlenir.
3. Göz Hareket Testi: Kas fonksiyonları değerlendirilir.
4. Dilate Göz Muayenesi: Refraksiyon kusuru (hipermetropi) araştırılır.

Tedavi Seçenekleri

• Gözlük: Hipermetropiye bağlı şaşılıkta %80 düzelme sağlanabilir.
• Kapama Tedavisi: "Tembel göz" (ambliyopi) gelişimini önlemek için sağlam gözün kapatılması.
• Cerrahi Müdahale: Kasların gücünü ayarlayan operasyonlar (en sık 1-2 yaş arası uygulanır).
• Botox Enjeksiyonu: Geçici çözüm olarak sinir iletimini bloke eder.

Acil Doktora Başvurma Zamanları

• Ani başlayan göz kayması
• Çift görme şikayeti (bebek huzursuzluğuyla kendini gösterir)
• Gözlerde titreme (nistagmus)
• Kafa travması sonrası gelişen şaşılık

Önleme ve Takip Süreci
İlk 6 ayda rutin göz muayenesi kritik önem taşır. Ailede şaşılık öyküsü varsa 2. aydan itibaren kontroller başlatılmalıdır. Evde yapılabilecek basit testler: Bebeğin yüzüne 30 cm mesafeden fener tutulduğunda her iki göz bebeğindeki ışık yansımasının aynı noktada olmasına dikkat edilmelidir.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Geç kalındığında tembel göz kalıcı görme kaybına, derinlik algısı bozukluğuna ve psikososyal sorunlara yol açabilir. Erken tedaviyle %90’ın üzerinde başarı sağlanır.