Baş dönmesi, denge kaybı veya sersemlik hissi olarak tanımlanır ve günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilir. Vertigo (baş dönmesi) tek başına bir hastalık değil, altta yatan farklı sağlık sorunlarının belirtisidir. İşte baş dönmesinin yaygın nedenleri ve bu durumla başa çıkma yöntemleri:
İç Kulak Problemleri
İç kulak, denge sisteminin merkezidir. Burada meydana gelen sorunlar baş dönmesinin en sık nedenlerindendir. Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV), iç kulaktaki kristallerin yerinden oynamasıyla ani baş hareketlerinde şiddetli dönme hissi yaratır. Meniere Hastalığı ise iç kulak sıvı basıncının artmasıyla tekrarlayan vertigo ataklarına, işitme kaybına ve kulak çınlamasına yol açar.
Vestibüler Nörit
İç kulaktaki denge sinirinin iltihaplanması durumudur. Genellikle viral enfeksiyonlar sonrası gelişir. Ani başlayan şiddetli baş dönmesi, bulantı ve kusma ile karakterizedir. Belirtiler birkaç gün içinde azalır ancak tam iyileşme haftalar sürebilir.
Migren İlişkili Baş Dönmesi
Migren hastalarının yaklaşık %40’ında vertigo atakları görülür. Vestibüler migren olarak adlandırılan bu durumda, baş ağrısı olmadan da denge kaybı ve ışığa hassasiyet ortaya çıkabilir.
Kan Basıncı Değişiklikleri
Ani tansiyon düşüşleri veya yükselmeleri baş dönmesine neden olabilir. Özellikle ayağa hızlı kalkıldığında ortaya çıkan postural hipotansiyon, beyne yetersiz kan gitmesi sonucu sersemlik hissi yaratır.
Psikolojik Faktörler
Anksiyete, panik atak veya depresyon gibi durumlar baş dönmesini tetikleyebilir. Stres, adrenalini artırarak kalp atışını hızlandırır ve denge algısını bozar.
Nörolojik Nedenler
Multiple skleroz, beyin tümörleri veya inme gibi nörolojik hastalıklar denge sistemini etkileyebilir. Bu durumlarda baş dönmesine ek olarak konuşma bozukluğu veya güç kaybı gibi belirtiler eşlik eder.
İlaç Yan Etkileri
Bazı antibiyotikler, antidepresanlar veya tansiyon ilaçları iç kulak hasarına veya kan basıncında düzensizliğe yol açarak baş dönmesine neden olabilir.
Tedavi Yöntemleri
- BPPV Tedavisi: Epley manevrası gibi özel hareketlerle iç kulaktaki kristaller yerine oturtulur.
- İlaç Tedavisi: Betahistin gibi ilaçlar Meniere hastalığında sıvı basıncını azaltır.
- Vestibüler Rehabilitasyon: Denge egzersizleriyle sinir sisteminin adaptasyonu sağlanır.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Tuz alımının kısıtlanması, stres yönetimi ve düzenli uyku önerilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Baş dönmesine bilinç kaybı, şiddetli baş ağrısı veya konuşma güçlüğü eşlik ediyorsa acil tıbbi yardım alınmalıdır. Tekrarlayan ataklarda kulak burun boğaz veya nöroloji uzmanına danışılması gerekir.
