Bağırsak kanseri erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı oldukça yüksek olan bir hastalıktır. Bu nedenle risk grubundaki kişilerin düzenli tarama yaptırması kritik önem taşır. İşte bağırsak kanseri şüphesinde kullanılan testler ve uygulama süreçleri:
1. Dışkıda Gizli Kan Testi (FOBT)
Bu test, dışkıda gözle görülemeyen kanama olup olmadığını kontrol eder. Kolon veya rektumdaki polipler veya tümörler mikroskobik kanama yapabilir.
- Nasıl Yapılır? Özel bir kit ile evde alınan dışkı örneği laboratuvara gönderilir.
- Hazırlık: Testten 3 gün önce kırmızı et, brokoli ve bazı ilaçlar (aspirin gibi) tüketilmemelidir.
- Avantaj: Ağrısız ve non-invaziv bir yöntemdir.
2. Kolonoskopi
Altın standart kabul edilen bu yöntemle kalın bağırsağın iç yüzeyi kameralı bir cihazla incelenir.
- Nasıl Yapılır? İşlem öncesi bağırsakların temizlenmesi için lavman veya ilaçlı hazırlık gerekir. Sedasyon altında, kolonoskop adlı esnek tüp anüsten ilerletilerek tüm kolon görüntülenir.
- Süre: Yaklaşık 30-60 dakika sürer. Polip tespit edilirse aynı seansta çıkarılabilir.
- Takip: Normal sonuçlarda 10 yılda bir tekrarlanır.
3. Sigmoidoskopi
Kolonoskopiden farklı olarak sadece rektum ve sigmoid kolon (kalın bağırsağın son 60 cm’si) incelenir.
- Nasıl Yapılır? Kolonoskopiye benzer şekilde hazırlık yapılır, ancak işlem daha kısa sürer.
- Avantaj: Sedasyon gerektirmeyebilir ve daha az hazırlık süreci vardır.
4. BT Kolonografi (Sanal Kolonoskopi)
Bilgisayarlı tomografi ile bağırsakların 3 boyutlu görüntüleri oluşturulur.
- Nasıl Yapılır? Kolonoskopiye benzer bağırsak temizliği gerektirir. İşlem sırasında bağırsaklara hava verilerek tomografi çekilir.
- Sınırlılık: Polip tespit edilirse klasik kolonoskopiye ihtiyaç duyulur.
5. DNA Dışkı Testi
Dışkıda kanser hücrelerine ait genetik materyal aranır.
- Nasıl Yapılır? Özel bir kit ile alınan dışkı örneği laboratuvarda analiz edilir.
- Avantaj: Kolonoskopiye alternatif non-invaziv bir seçenektir.
6. Kan Testleri (CEA)
Karsinoembriyonik antijen (CEA) gibi tümör belirteçleri, kanser şüphesini desteklemek için kullanılır.
- Sınırlılık: Spesifik değildir; enfeksiyon veya sigara kullanımı da CEA düzeyini artırabilir.
Kimler Hangi Testi Yaptırmalı?
- 50-75 Yaş Arası: Yıllık FOBT veya 5 yılda bir sigmoidoskopi + FOBT.
- Aile Öyküsü Olanlar: 40 yaşından itibaren kolonoskopi.
- Belirti Gösterenler: Rektal kanama, kilo kaybı veya bağırsak alışkanlığı değişikliği varsa acil kolonoskopi.
Test Sonrası Süreç
Anormal sonuçlarda biyopsi veya ek görüntüleme yöntemleriyle tanı kesinleştirilir. Erken evrede tespit edilen poliplerin çıkarılması kanser riskini %90’a kadar azaltır.
