Angina pektoris, kalp kasına yetersiz kan akışı sonucu ortaya çıkan göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissidir. Genellikle koroner arter hastalığının önemli bir belirtisi olarak kabul edilir. İşte bu kritik durumun nedenleri, türleri ve yönetimine dair kapsamlı bilgiler:
Angina Pektoris Nedir?
Kalbin oksijen ihtiyacıyla koroner arterlerden sağlanan kan akımı arasındaki dengesizlik sonucu gelişir. Tipik olarak stres veya fiziksel aktivite sırasında hissedilen baskı tarzında göğüs ağrısıyla karakterizedir. Ağrı çene, sol kol veya sırta yayılabilir.
Temel Nedenleri
- Koroner Arter Darlığı: Ateroskleroz (damar sertliği) %90’dan fazla vakadan sorumludur.
- Spazmlar: Sigara, stres veya soğuğun tetiklediği damar kasılmaları.
- Anemi veya Hipertiroidi: Kalbin oksijen ihtiyacının arttığı durumlar.
Angina Türleri ve Özellikleri
-
Stabil Angina:
- Egzersizle tetiklenir, 5-15 dakika sürer.
- Nitrogliserinle hızla düzelir.
- Öngörülebilir bir paterni vardır.
-
Anstabil Angina:
- Dinlenme halinde ortaya çıkabilir.
- Şiddeti ve süresi değişkendir.
- Acil tıbbi müdahale gerektiren miyokard enfarktüsü öncülüdür.
-
Varyant (Prinzmetal) Angina:
- Gece veya sabaha karşı görülen spazmlara bağlıdır.
- Gençlerde ve sigara içenlerde daha sıktır.
Tanı Yöntemleri
- EKG (Elektrokardiyogram): İskemi bulgularını gösterir.
- Efor Testi: Kalbin stres altındaki tepkisini değerlendirir.
- Koroner Anjiyografi: Altın standart tanı yöntemidir, damar tıkanıklıklarını direkt gösterir.
- Kardiyak BT/MR: Damar yapıları ve kalp kası fonksiyonunu detaylı inceler.
Tedavi Yaklaşımları
-
İlaç Tedavisi:
- Nitratlar (dil altı nitrogliserin)
- Beta blokerler (kalp hızını düşürür)
- Kalsiyum kanal blokerleri (damar spazmını önler)
- Antiagreganlar (aspirin, klopidogrel)
-
Girişimsel Yöntemler:
- Anjiyoplasti ve Stent: Tıkalı damarın balonla genişletilmesi.
- Koroner Arter Bypass Greftleme (CABG): Ciddi çok damar hastalığında tercih edilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Sigaranın bırakılması (risk %50 azalır)
- Akdeniz diyeti (zeytinyağı, balık, sebze)
- Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz
- Stres yönetimi (yoga, meditasyon)
Acil Durum İşaretleri
Aşağıdaki belirtilerde acil servise başvurulmalıdır:
- 20 dakikadan uzun süren şiddetli göğüs ağrısı
- Soğuk terleme ve nefes darlığı
- Bulantı-kusma eşlik etmesi
Önleyici Tedbirler
- Hipertansiyon ve diyabetin kontrolü
- LDL kolesterolün 70 mg/dl altında tutulması
- Düzenli kardiyolojik kontroller
Angina pektoris yönetimi multidisipliner yaklaşım gerektirir. Kardiyolog, beslenme uzmanı ve fizyoterapist işbirliğiyle hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir. Erken tanı ve tedavi, kalp krizi riskini azaltmada hayati rol oynar.
