Turnike Uygulaması Nedir?

Genelde ilk yardım gerektiren anlarında yapılan turnike uygulaması, atardamarın, toplardamarın ve kılcal damarın kontrol altına alınması için son derece sıkı bir sargı yapma şeklidir.

Turnike uygulaması özellikle ilk yardım gerektiren durumlarda yapılır. Son derece sıkı bir şekilde sargı yapma yöntemi olarak bilinen turnike uygulaması atardamarın, toplardamarın ve kılcal damarın tamamen kontrol altına alınarak dolaşımın o bölgenin altında durmasını sağlamaktır.

Turnike Uygulaması Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Turnike uygulaması ilk yardım uzmanlığı sertifikası olan kişiler tarafından uygulanmalıdır. Bununla birlikte hemen her kanamada uygulanmayan turnike yönteminde dikkat edilecek hususlar şu şekildedir:

  • Çok sayıda yaralının bulunduğu ve turnike uygulaması yapılması gereken birden fazla hasta olduğu durumlarda bir tane uzman ilk yardımcı varsa turnike uygulanabilir. 
  • Özellikle dağcı yaralanmalarında yaralının uzun ve engebeli bir şekilde taşınması durumlarında turnike uygulaması uygulanabilir. 
  • Uzuvların kopması durumunda baskı noktası uygulamak konusunda turnike uygulaması yapılabilir.

Bütün bunlarla birlikte turnike uygulaması oldukça dikkat edilmesi gereken bir uygulamadır. Dikkat edildiği durumlarda sıkıca bağlanılan uzuvların kaybına sebep olabilir. Bu bağlamda turnike uygulaması uygulanırken oldukça hassas davranılmalı ve son derece dikkat edilmelidir.

Turnike yönteminde kullanılacak malzemelerin en az 10-12 cm genişliğinde olması gerekir. Turnike yönteminde ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalıdır. Tahta gibi, kalem gibi sağlam malzemeler kullanılabilir. Turnike işlemi uygulanırken uygulamada kullanılan malzemeler kanama duruncaya kadar sıkılır. Kanama durduktan sonra sıkılmaz. Uzva paralel olarak sabitlenir.

Turnike uygulanan bölgenin üzeri hiçbir şekilde örtülmez. Uygulamanın belirli bir süre bölgede kalması için uygulamanın yapıldığı saat ve dakika not alınmalıdır. Ona göre takibat yapılarak turnike işlemi sonlandırılabilir. Uzun süreli kanamalarda turnike uygulanırken sargı en az yarım saate bir olacak şekilde turnike gevşetilmelidir.

Turnike Uygulama Tekniği

  • Turnike uygulaması ilk yardım uzmanlık sertifikası olan bir kişi tarafından uygulanmalıdır. 
  • Bu çerçevede ilk yardımı uygulayan kişi eline geniş, kuvvetli ve esneme özelliği olmayan bir sargı alır. 
  • Yarı uzunluğunda dikkatle katlanan sargı turnike uygulanacak uzvun etrafına dikkatle sarılır. 
  • Bir ucu halka şekline getirilen sargının diğer ucu halkanın içerisinden geçirilerek sargı iyice sıkılır.
  •  Sıkma işlemi kanamayı durduracak yeterli kuvvette olduğu anda sıkma bırakılır ve sargının gevşememesi için sıkı bir düğüm atılır. 
  • Bunlarla birlikte sağlamlaştırılan sargının içerisinden sert bir cisim geçirilerek uzva paralel bir konuma getirilir.
  •  Turnike uygulanan uzvun kanaması durana kadar sert cisim döndürülerek sargı iyice sıkılır.
  • Daha sonra sargı çözülmeyecek şekilde sert cisim uzva paralel olarak sabitlenir ve hasta hastaneye ulaşıncaya kadar bu şekilde durmasına dikkat edilir. 
  • Turnike uygulamasının uygulandığı tarih ve saat bir kâğıda not edilir ve sargının bir tarafına tutturulur. 
  • Yaralı sayısı birden fazla olduğunda yaralının alnına veya görülen bir noktaya “Turnike” anlamına gelen büyük “T” harfi yazılır. Bu şekilde uygulanan turnike 20’şer dakika aralıklarla gevşetilir ve tekrar sıkılır. 

Uzuv Kopmalarında Turnike Uygulaması

Yukarıda anlatılan uygulama kanamanın olduğu uzuvlar için turnike uygulamasıdır. Kopan uzvun olduğu olaylarda ise turnike uygulaması daha farklı bir şekilde uygulanabilir.

  • Bu çerçevede kopan uzuv temiz, su geçirmez ve ağzı kapalı bir plastik torbanın içine yerleştirilir.
  • Kopan uzvun korunması için uzvun içine konduğu torba içinde buz dolu olan ikinci bir torbanın içine konur. 
  • Bu şekilde kopan uzvun direkt buzla teması önlenmiş ancak soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış olur. 
  • Uzvun konulduğu torba hasta veya yaralı ile aynı vasıtaya konarak üstüne hastanın adı soyadı yazılır. 
  • Uzvun bulunduğu torba en geç 6 saat içerisinde bir sağlık kuruluşuna teslim edilmek üzere derhal yola çıkarılır ve tıbbi kurumlar hastadan haberdar edilir.
Makaleyi faydalı buldun mu?
1
0
Makeleyi Paylaşın

Turnike Uygulaması ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İlk yardım turnike uygulaması nedir?

Yaralanmalı kazalarda veya farklı olaylarda vücuttan akan kanın durdurulması için uygulanan işlem turnike uygulamasıdır. Kanama olan uzuv sargı beziyle sıkıca sıkılır ve sert bir cisimle bölge bağlanır. Bu şekilde akan kanın durması sağlanır. Turnike uygulaması ilk yardım uzmanlığı sertifikası olan kişiler tarafından uygulanır. Bilinçsiz kişiler tarafından uygulanması oldukça tehlikelidir. Uzuv kaybına sebep olabilir.

Dr. Berna Babacan

Turnike uygulaması nasıl yapılır?

Önce çevre güvenliği sağlandıktan sonra sağlık birimlerine haber verilir. Sağlık ekipleri gelene kadar orada turnike uygulamasını bilen ilk yardım uzmanı varsa uygulamayı tek başına yapabilir. Turnike uygulaması tek parça sargı bezi ve sert bir cisimle uygulanır. Tek kemikli uzuvlara uygulanabilen turnike uygulaması daha çok bacak ve kol gibi uzuvlara uygulanır.

Turnike uygulanırken kanamanın olduğu uzuv sargı beziyle sıkıca bağlanır ve düğüm atılır. Sargı sağlamlaştırıldıktan sonra kalem veya uzun odun parçası gibi sert bir cisim sargı beziyle uzuv arasına yerleştirilir ve sargı tekrar sıkılır. Böylece uzvun sabit kalması ve kanamanın durması sağlanır. Sert cisim uzvun etrafında döndürülerek sargının daha sağlam ve kanamanın tamamen durdurulması sağlanır. Sıkma işlemi kanamanın durduğu görüldüğü anda bırakılır. Bu işlem 20’şer dakika aralıklarla tekrar edilir.

Dr. Berna Babacan

Turnike uygulamasında sargılar kaç saatten fazla tutulmamalıdır?

Turnike uygulamasında sıkıca sarılan sargı en az 15’er dakika aralıklarla gevşetilip tekrar sıkılmalıdır. Uzun süre sıkı bir şekilde sarılı kalan uzuvda kan dolaşımı sağlanamayacağından uzvun kangren olma durumu ortaya çıkabilir. Bu da uzvun tamamen kaybedilmesine yol açar. Bu sebeple sıkıca uygulanan turnike uygulaması belirli periyotlarla gevşetilip tekrar sıkılmalıdır.

Dr. Berna Babacan

Turnike yaparken nelere dikkat edilmelidir?

Turnike mutlaka ilk yardım uzmanlığı olan kişi tarafından yapılmalıdır. Turnike uygulaması bittikten sonra uygulamanın tarihi ve saati nokta edilmelidir. Turnike uygulamasında sargı belirli periyotlarla gevşetilip tekrar sıkılmalıdır. Bununla birlikte eğer kopan bir uzuv varsa uzvun hiçbir şekilde sıvı ile temas etmemesi sağlanmalıdır. Yine uzvun temizlenmesi yıkanması gibi durumlar söz konusu değildir. Kopan uzvun bu dolu plastik poşet içinde soğuk ortamda muhafaza edilmesine dikkat edilmeli ve sağlık kuruluşuna derhal yetiştirilmesi sağlanmalıdır.

Dr. Berna Babacan