Tiroid ultrasonu, boynun ön kısmında yer alan tiroid bezinin yapısını değerlendirmek için kullanılan non-invaziv bir görüntüleme yöntemidir. Radyasyon içermeyen bu teknik, yüksek frekanslı ses dalgalarıyla tiroidin boyutunu, şeklini, dokusunu ve olası nodülleri detaylıca inceler. Endokrinoloji ve radyoloji uzmanlarının tanı sürecindeki temel araçlarından biridir.
Tiroid Ultrasonunun Başlıca Kullanım Alanları
- Nodül Tespiti: Tiroid bezindeki kistik veya solid nodüllerin boyut, sayı ve özelliklerinin belirlenmesi
- Guatr Değerlendirmesi: Bez büyümesinin (guatr) derecesinin ve yaygınlığının ölçülmesi
- Kanser Şüphesi: Nodüllerin malignite riskine işaret eden özelliklerin (mikrokalsifikasyon, düzensiz sınır) araştırılması
- İltihap Takibi: Tiroidit (Hashimoto, subakut) durumunda bez dokusundaki değişimlerin izlenmesi
- Biyopsi Kılavuzluğu: İğne aspirasyon biyopsisinin (İİAB) güvenli şekilde yapılması için görüntüleme desteği
Muayene Öncesi Hazırlık
Tiroid ultrasonu için özel bir hazırlık gerekmez. Hastaların:
- Boyun bölgesine krem veya losyon sürmemesi
- Kolye gibi takıları çıkarması
- Tiroid ilaçlarını doktor bilgisi dışında kesmemesi yeterlidir.
İşlem Nasıl Gerçekleştirilir?
Hasta muayene masasında sırtüstü yatarken, boynunu geriye doğru uzatacak şekilde yastıkla desteklenir. Radyoloji uzmanı, cilde su bazlı jeli uyguladıktan sonra prob adı verilen cihazı boyunda gezdirir. İşlem:
- Ağrısız ve 10-20 dakika sürer
- Gerçek zamanlı görüntüler monitörde izlenir
- Şüpheli alanların boyutları dijital olarak ölçülür
- Renkli Doppler ile nodül kanlanması değerlendirilir
Ultrason Bulgularının Anlamı
- Hipoekoik Nodüller: Düşük ekojenite; Hashimoto tiroiditi veya malignite riskiyle ilişkili
- Hiperekoik Nodüller: Yüksek ekojenite; genellikle iyi huylu kolloid nodülleri
- TI-RADS Sınıflandırması: Nodüllerin kanser riskine göre 1’den 5’e kategorize edilmesi
- Kistik Yapılar: İçi sıvı dolu nodüller; genellikle benign
- Heterojen Doku: Tiroiditin karakteristik bulgusu
Avantajları ve Sınırlılıkları
Avantajları:
- Radyasyon riski olmaması
- Hamilelerde ve çocuklarda güvenle uygulanabilmesi
- Gerçek zamanlı dinamik inceleme imkanı
Sınırlılıkları: - Obez hastalarda görüntü kalitesinin düşmesi
- Retrosternal (göğüs kemiği arkası) tiroid dokusunu tam gösterememesi
Sonuç Raporu ve Sonraki Adımlar
Muayene sonunda radyolog tarafından hazırlanan raporda:
- Tiroid boyutları (normal: 18-20 ml)
- Nodül varsa TI-RADS skoru
- Kan akım özellikleri belirtilir.
TI-RADS 4-5 veya 1 cm üzeri şüpheli nodüllerde biyopsi, hormon testleri ve sintigrafi gibi ek tetkikler istenir.
Sık Sorulan Sorular
- Sıklık: Nodül takibinde 6-12 ayda bir tekrarlanır.
- Maliyet: SGB kapsamında ücretsiz, özelde 500-1500 TL arası.
- Risk: Bilinen bir yan etkisi yoktur.
