Özofagus kanseri, yemek borusunu döşeyen hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan ciddi bir onkolojik hastalıktır. Dünya çapında en ölümcül kanser türleri arasında 6. sırada yer alır ve erken evrede belirti vermediği için genellikle ileri aşamalarda teşhis edilir. İşte bu hastalığa dair kritik bilgiler:
Özofagus Kanserinin Türleri
İki ana tipi klinik açıdan önem taşır. Skuamöz hücreli karsinom, yemek borusunun üst ve orta kısımlarında gelişir. Sigara ve alkol tüketimiyle doğrudan ilişkilidir. Adenokarsinom ise alt bölümde görülür. Kronik reflü sonucu oluşan Barrett özofagusu, bu türün en önemli risk faktörüdür.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- Tütün Ürünleri: Sigara içenlerde risk 8 kat artar
- Alkol Kullanımı: Özellikle skuamöz tiple güçlü bağlantılı
- Obezite: Karın içi basıncı artırarak reflüyü tetikler
- Beslenme Alışkanlıkları: Aşırı sıcak içecekler, tütsülenmiş gıdalar
- HPV Enfeksiyonu: Bazı coğrafyalarda önemli etken
- Kimyasal Maruziyet: Asbest ve endüstriyel solventler
Belirtiler: Ne Zaman Alarm Verir?
Hastalık sinsi ilerler. İlk dikkat çeken bulgular:
- Yutma güçlüğü (önce katı, sonra sıvı gıdalarda)
- Açıklanamayan kilo kaybı (6 ayda %10’dan fazla)
- Göğüs kemiği arkasında yanma hissi
- Ses kısıklığı ve inatçı öksürük
- Kanlı kusma veya siyah renkli dışkı
Tanı Yöntemleri
Endoskopi altın standarttır. Şüpheli lezyonlardan biyopsi alınır. Endoskopik ultrason tümör derinliğini ve lenf nodu tutulumunu değerlendirir. BT/PET-CT evreleme için kritiktir. Baryumlu özofagus grafisi darlıkların haritasını çıkarır.
Evreleme ve Prognostik Faktörler
- Evre 1: Tümör sadece mukoza katmanında
- Evre 2: Kas tabakasına yayılım
- Evre 3: Bölgesel lenf nodlarına metastaz
- Evre 4: Uzak organ metastazları (karaciğer, akciğer)
Lenf nodu tutulumu ve tümör diferansiasyonu sağkalımı doğrudan etkiler.
Tedavi Yaklaşımları
Cerrahi:
- Özofagektomi: Tümörlü bölümün çıkarılması (Ivor Lewis prosedürü)
- Endoskopik mukozal rezeksiyon (erken evre için)
Onkoloji Tedavileri: - Kemoterapi: Cisplatin + 5-FU protokolü
- Radyoterapi: Preoperatif veya palyatif amaçlı
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Trastuzumab (HER2 pozitif tümörlerde)
- İmmünoterapi: Pembrolizumab (PD-L1 pozitif vakalar)
Palyatif Bakım Yöntemleri
İleri evrede yaşam kalitesini artırmak için:
- Stent Yerleştirme: Yemek borusu darlıklarını açma
- Fotodinamik Terapi: Tümör dokusunu lazerle küçültme
- Beslenme Tüpü: Gastrostomi ile direkt mideye beslenme
Korunma Stratejileri
- Reflü tedavisini ihmal etmemek
- Taze sebze-meyve ağırlıklı beslenme
- Alkol ve sigaradan tamamen uzak durma
- Düzenli endoskopi takibi (Barrett özofagusu olanlarda)
Sağkalım Oranları
Erken evrede 5 yıllık sağkalım %47’ye ulaşırken, metastatik hastalıkta bu oran %5’in altına düşer. Türkiye’de her yıl yaklaşık 2.500 yeni vaka teşhis edilmektedir.
