Omurga çıkıntısı, sırt veya bel bölgesinde kemikli bir çıkıntının ele gelmesi veya dışarıdan görünür hale gelmesi durumudur. Tıpta "vertebral prominens" olarak adlandırılan bu durum, genellikle omurganın anormal eğriliği veya kemik yapısındaki deformasyonlar sonucu ortaya çıkar. Özellikle kifoz (kamburluk) veya skolyoz gibi omurga deformitelerinde sık görülür.
Omurga Çıkıntısının Yaygın Nedenleri
- Kifoz (Kamburluk): Özellikle torasik omurgada aşırı eğrilik sonucu sırtta belirgin çıkıntı oluşumu.
- Skolyoz: Omurganın yana doğru eğilmesiyle kaburga kafesinde asimetrik çıkıntılar.
- Osteofitler: Kireçlenme (osteoartrit) nedeniyle omurga eklemlerinde gelişen kemik çıkıntıları.
- Omurga Kırıkları: Osteoporoz veya travma sonrası kaynamış kırıkların deforme iyileşmesi.
- Scheuermann Hastalığı: Ergenlik döneminde omurga büyüme plaklarının anormal gelişimi.
Belirtiler ve Tanı Kriterleri
Omurga çıkıntısı genellikle şu semptomlarla ilişkilidir:
- Sırt veya bel bölgesinde gözle görülür şişlik
- Uzun süre ayakta durunca artan ağrı
- Hareket kısıtlılığı ve esneklik kaybı
- Nefes almada güçlük (ciddi kifoz durumlarında)
- Omuzlarda asimetri ve duruş bozukluğu
Tanı için fizik muayene, röntgen, MR ve CT taramaları kullanılır. Eğrilik açısının ölçümü (Cobb açısı) tedavi planı için kritiktir.
Tedavi Yöntemleri
-
Konservatif Tedaviler:
- Fizik tedavi: Sırt kaslarını güçlendiren özel egzersizler (süperman, köprü hareketleri)
- Korse kullanımı: Özellikle büyüme çağındaki hastalarda eğriliğin ilerlemesini önler
- Ağrı yönetimi: NSAİİ ilaçlar veya lokal enjeksiyonlar
-
Cerrahi Müdahale:
- Spinal füzyon: Ciddi deformitelerde omurganın düzeltilip sabitlenmesi
- Osteotomi: Kemik çıkıntılarının cerrahi olarak törpülenmesi
- 50°’yi aşan kifoz veya ilerleyici skolyoz vakalarında tercih edilir
Risk Faktörleri ve Korunma
- Değiştirilebilir Riskler:
- Hatalı duruş alışkanlıkları (özellikle masa başı çalışanlar)
- D vitamini eksikliği ve yetersiz kalsiyum alımı
- Sırt çantası taşıma hataları
- Önleyici Tedbirler:
- Ergonomik çalışma düzeni (dik oturma, monitör seviyesi)
- Yüzme ve pilates gibi omurgayı destekleyen sporlar
- 30 yaş sonrası düzenli kemik yoğunluğu ölçümleri
Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
İlerlememiş vakalarda ağrı ve kozmetik kaygılar ön plandayken, tedavi edilmeyen ciddi çıkıntılarda:
- Akciğer kapasitesinde azalma
- Sindirim sistemi problemleri
- Omurilik basısına bağlı nörolojik defisitler
Ani şiddetli ağrı, bacaklarda uyuşma veya idrar tutamama durumunda acil cerrahi değerlendirme gereklidir.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
İlk değerlendirme için fizik tedavi veya ortopedi uzmanına gidilir. Cerrahi gerektiren vakalarda omurga cerrahisi (spine cerrahi) bölümü devreye girer. Tanı sürecinde radyoloji ve nöroloji konsültasyonları gerekebilir.
