Mide mikrobu olarak bilinen Helicobacter pylori, mide ve onikiparmak bağırsağında kronik enfeksiyona yol açan yaygın bir bakteridir. Dünya nüfusunun yaklaşık %50’sini etkileyen bu bakteri, tedavi edilmezse ülser ve mide kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
Mide Mikrobu Nedir?
Helicobacter pylori, mide asidinden korunmak için ürettiği üreaz enzimi sayesinde asidik ortamda yaşayabilen spiral şeklinde bir bakteridir. Mide mukozasına tutunarak kronik inflamasyona neden olur. Enfeksiyon genellikle çocukluk çağında başlar ve yıllarca belirti vermeden seyredebilir.
Nasıl Bulaşır?
Bakteri temel olarak fekal-oral ve oral-oral yolla bulaşır. Kirli sular, iyi yıkanmamış gıdalar, enfekte kişilerin tükürüğü veya dışkısıyla temas risk oluşturur. Kalabalık yaşam koşulları, temiz suya erişim eksikliği ve hijyenik olmayan gıda hazırlama bulaşmayı kolaylaştırır.
Belirtileri Nelerdir?
Enfeksiyon genellikle sessiz seyretse de şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Sindirim sorunları: Geçmeyen mide ağrısı, şişkinlik, geğirme
- Asit reflü: Göğüste yanma, ağıza acı su gelmesi
- İştah kaybı ve kilo azalması
- Bulantı ve kusma
- Dışkıda koyulaşma (ülsere bağlı kanama durumunda)
Teşhis Yöntemleri
Tanı için farklı yöntemler kullanılır:
- Üre nefes testi: En güvenilir non-invaziv yöntem
- Dışkı antijen testi: Bakteri antijenlerinin saptanması
- Endoskopi: Biyopsi alınarak hızlı üreaz testi ve histolojik inceleme
- Kan testi: Antikor taraması (geçmiş enfeksiyonu gösterebilir)
Yol Açtığı Hastalıklar
Tedavi edilmeyen enfeksiyon ciddi komplikasyonlara yol açar:
- Gastrit ve ülser: Mide veya duodenumda yara oluşumu
- MALT lenfoması: Mide lenf dokusunda tümör gelişimi
- Adenokarsinom: Mide kanseri riskinde 6 kat artış
- Demir-B12 eksikliği: Emilim bozukluğuna bağlı anemi
Tedavi Süreci
Tedavide üçlü veya dörtlü ilaç kombinasyonları kullanılır:
- Proton pompa inhibitörü: Lansoprazol, pantoprazol
- İki farklı antibiyotik: Klaritromisin + amoksisilin veya metronidazol
- Bizmut subsalisilat: Dörtlü tedavide eklenir
Tedavi 10-14 gün sürer ve sonrasında testle eradikasyon kontrolü yapılır. Antibiyotik direnci yüksek olduğundan tedavi başarısı %70-85 arasındadır.
Korunma ve Diyet Önerileri
- Elleri sabunla 20 saniye yıkama
- Sebze-meyveleri dezenfekte ederek tüketme
- Kaynağı bilinmeyen su içmekten kaçınma
- Probiyotik yoğurt/kefir tüketimi
- C vitamini içeren besinler (bakteriye karşı koruyucu)
- Sigara ve alkolden uzak durma
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
2 haftadan uzun süren mide ağrısı, yutma güçlüğü, açıklanamayan kilo kaybı veya kusma durumunda gastroenteroloji uzmanına başvurmak gerekir. Ailede mide kanseri öyküsü olanlar düzenli endoskopi yaptırmalıdır.
