Mayasıl olarak bilinen basur (hemoroid), anüs ve rektum bölgesindeki damarların genişlemesiyle ortaya çıkan yaygın bir sağlık sorunudur. Toplumun yaklaşık %50’sini etkileyen bu rahatsızlık, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte hemoroid hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar:
Hemoroid Nedir?
Hemoroid, anal kanalda bulunan damar yastıkçıklarının şişmesi veya sarkmasıdır. İç hemoroid (rektum içinde) ve dış hemoroid (anüs çevresinde) olarak ikiye ayrılır. Kronik kabızlık, gebelik, uzun süreli ayakta durma veya ağır kaldırma gibi faktörler damarlarda basınç artışına yol açarak hemoroide neden olur.
Belirtileri Nelerdir?
- Dışkılama sırasında parlak kırmızı kanama (tuvalet kağıdında veya klozette)
- Anüs çevresinde şişlik ve ele gelen yumru
- Kaşıntı, yanma hissi ve mukus akıntısı
- Otururken veya yürürken ağrı
- İleri evrelerde sarkan meme şeklinde kitleler
Teşhis Yöntemleri
Doktorunuz öncelikle fizik muayene ile anal bölgeyi inceler. Dijital rektal muayene ve anoskopi ile iç hemoroidler değerlendirilir. Kanamanın altında yatan ciddi nedenleri ekarte etmek için kolonoskopi gerekebilir.
Tedavi Seçenekleri
-
Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Lifli gıdalarla beslenme (günde 25-30 gr lif)
- Günde 2-3 litre su tüketimi
- Tuvalette uzun süre oturmama
- Düzenli egzersiz
-
İlaç Tedavileri:
- Ağrı ve şişlik için kortizonlu kremler
- Kan akışını düzenleyen flebotonik ilaçlar
- Topikal anestezikli merhemler
-
Ofis Prosedürleri:
- Bant Ligasyonu: Hemoroidin köküne bant yerleştirilerek düşmesi sağlanır.
- Skleroterapi: Özel solüsyonla damarların büzüştürülmesi.
- Infrared Koagülasyon: Isıyla hemoroid dokusunun yakılması.
-
Cerrahi Müdahaleler:
- Hemoroidektomi: İleri evre hemoroidlerin cerrahi olarak çıkarılması.
- Stapler Hemoroidopeksi: Sarkmış dokunun zımbalayarak yeniden konumlandırılması.
Doğal Tedavi Yöntemleri
- Ilık suda 15 dakikalık oturma banyoları (günde 2-3 kez)
- Aloe vera jeli ile bölgenin nemlendirilmesi
- At kestanesi özlü kremlerin kullanımı
- Kabızlığı önlemek için kuru erik suyu tüketimi
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen hemoroidler; anemiden tromboze hemoroide (ağrılı pıhtılaşma), fistül oluşumundan fekal inkontinansa kadar ciddi sorunlara yol açabilir. Özellikle 50 yaş üstü hastalarda rektal kanama kolon kanseri belirtisi olabileceğinden mutlaka uzmana başvurulmalıdır.
Korunma Stratejileri
- Tuvalette 5 dakikadan fazla oturmamak
- Düzenli tuvalet alışkanlığı edinmek
- Ağır yük kaldırmaktan kaçınmak
- Bisiklet veya ata binme gibi basınç artıran aktiviteleri sınırlamak
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
- 2 haftayı geçen rektal kanama
- Şiddetli ağrı ve şişlik
- Dışkıda siyahlaşma veya katran rengi
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik
Hemoroid tanı ve tedavisi için genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır. Erken evrede teşhis edilen vakalarda cerrahi dışı yöntemlerle kalıcı çözüm sağlanabilir.
