Kreatin Kinaz

Kreatin Kinaz Nedir?

Kreatin kinaz, vücutta enerji ortaya çıkmasını sağlayan enzimlerden biridir. Bu enzim kalp, beyin ve iskelet kası ağırlıklı olmak üzere vücutta kas dokusu içinde bulunmaktadır. Kas hastalıkları ve kalp kası dokusunda ortaya çıkan hasar durumlarında bu enzim incelenmektedir.

Kreatin kinaz (CK) hücrelerde ve farklı dokularda üretilen bir enzimdir. Temel işlevi ise vücutta yer alan hücrelerin doğru şekilde çalışmasını sağlamaktır. Özellikle kalp krizi belirtileri, kas ve beyin hasarı hastalıklarında teşhise yardımcı olabilmesi adına bu enzimin seviyesi de ölçülmektedir.

CK (kreatin kinaz total) seviyesinin düşük ya da yüksek olması bazı hastalıklara yönelik şüpheler ortaya çıkmasına yol açabilir. Vücut enerjisi seviyesi için bu enzimin önemi çok büyüktür. Kaslarda ortaya çıkan iltihaplarda ve farklı kas hastalıklarında vücuttaki seviyesi ölçülerek tanı ve tedavi süreci için ilk adım atılır.

Kreatin Kinaz Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Kreatin kinaz normal değeri hastalarda her litre için ortalama 10 ve 120 mikrogram arasında olmalıdır. 10 mikrogram seviyesinden düşük olan ya da 120 mikrogramdan yüksek olan seviyelerde bir problem olduğu düşünülebilir.

Ortalama kreatin kinaz yani CK değeri kişiden kişiye değişebilir. Ayrıca testin yapıldığı cihazlarda da referans değerleri farklı olabilir. Bu yüzden ortalama değerler konusunda testin yapıldığı sağlık kuruluşundan bilgi alınmalıdır.

Kreatin Kinaz Nasıl Ölçülür?

Kreatin kinaz seviyesi hastalarda damardan alınan bir kan örneği ile incelenmektedir. Kreatin kinaz testi adı verilen bu test sonucunda vücuttaki seviyesi ölçülebilir. İnceleme öncesinde egzersiz  yapılması, kasta bir travma olması ve enjeksiyon CK değerinin yüksek çıkmasına yol açabilir. Bu yüzden test, hastanın dinlendiği bir anda kas biyopsisi öncesi yapılmalıdır.

İşlem için hastanın kolundan bir kan numunesi alınması yeterlidir. Kalp krizi belirtileri ve bulgularında bu testin yapılması gerekir. Test için ön hazırlık olmasına gerek yoktur.

Hamilelikte Kreatin Kinaz Değerleri Nasıl Olmalıdır?

Hamilelikte kreatin kinaz değerleri ilk dönemlerde düşmektedir. Anne adaylarının vücudunda yaşanan hormon değişikliklerine bağlı olarak CK seviyesinde azalma olabilir. Gebeliğin ilerleyen dönemlerine doğru kreatin kinaz seviyesi normal aralıklara dönmektedir.

Kreatin Kinaz Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Kreatin kinaz düşüklüğü olması genellikle büyük bir hastalığın habercisi değildir. Bu enzim seviyesinin düşük olmasının nedenleri şu şekilde olabilir;

• Hareketsiz bir yaşam alışkanlığı olması
• Ani kilo kaybı yaşanması
• Gebelik dönemi içinde ilk zamanlarda olma
• Eklem iltihabı kaynaklı kas zayıflığı durumları
• İleri yaş
• Alkol kaynaklı olarak görülen karaciğer hastalıkları 

Kreatin Kinaz Düşüklüğü Belirtileri 

Kreatin kinaz düşüklüğü belirtileri çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle birçok hastalıkta da görülen durumlar olduğu için yapılacak bir kan testi sonucunda seviyelerin düşük olduğu anlaşılabilmektedir.

Belirtiler şu şekildedir;

• İştah kaybı yaşanmaya başlanması
• Bulantı ve kusma şikayetlerinde artış
• Vücutta ödem oluşması
• Ani kilo kaybı yaşanması
• İdrar yaparken ağrı hissi
• Baş ağrısı şikayetleri
• Cilt kuruluğu sorunları
• Halsizlik hissi yaşanması
• Vücut ısısının değişmesi
• İdrar miktarının azalması gibi durumlardır.

Kreatin Kinaz Düşüklüğü Tedavisi

Kreatin kinaz düşüklüğü tedavisi için bu duruma yol açan nedenlere bakılır. CK düşüklüğü nedenlerine göre tedavi planı uygulanmaktadır. Hastada uygulanan incelemeler sonrasında hastalık tanısına göre bir tedavi planlanır ve CK seviyesinin normal aralıklara gelmesi sağlanır.

Hastalık durumuna göre ilaç tedavisi ya da diyet uygulanabilir. İncelemede yapılan tahlillere göre kreatin kinaz seviyesi belirlenebilir. Referans aralıklardan düşük seviyede olması durumunda hemen tedavi süreci başlatılabilir.

Kreatin Kinaz Düşüklüğüne Ne İyi Gelir?

Kreatin kinaz düşüklüğü olması durumunda beslenme alışkanlıklarında ortaya çıkan değişikliklerle bu seviye yukarı çekilebilir. Kreatin kinaz oranını yükseltebilmek için A vitamini oranı yüksek olan meyve ve sebzelerin tüketilmesi önerilmektedir.

Brokoli, lahana, soğan, pırasa ve sarımsak gibi sebzelerin yoğun olarak tüketilmesi önerilmektedir. Ayrıca turuncu renkli meyvelerle birlikte mango, havuç, patates gibi besinler de CK üretiminin artmasına yardımcı olur.  

Kişilerde CK düşüklüğü olması durumunda balık ve yağsız et tüketimi önerilmektedir. Aynı zamanda ıspanak, yeşil biber, kabak ve demir açısından zengin besinlerin de düzenli olarak tüketilmesi seviyenin artmasına yardımcı olacaktır.

Kreatin Kinaz Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kreatin kinaz düşüklüğü genellikle yüksekliğine göre çok daha normal kabul edilen bir durumdur. Bu seviyenin düşük olması genellikle bir hastalığın habercisi olarak kabul edilmemektedir. Eksikliği olması durumunda vücutta seviyesinin normal aralıklara gelmesi için bazı özel beslenme listeleri ve tedaviler uygulanabilir. Ancak seviyesinin sürekli olarak düşük olması vücutta halsizlik ve ani kilo kayıplarına yol açabilir. Halsizliğe bağlı olarak da kişide hareketsiz yaşama yönelim görülebilir. Bu durumların önüne geçebilmek için uzmanlar kreatin kinaz seviyesinin belirli bir aralığa gelmesi için tedavi planı uygular.

Kreatin Kinaz Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Hastadan alınan kan örneğinin incelenmesinin ardından kreatin kinaz seviyesinin referans değerlerin üstünde olması durumunda kreatin kinaz yüksekliği tanısı konulur. Kreatin kinaz yüksekliği mutlaka dikkate alınması gereken bir durumdur. Bu enzimin seviyesinin yükselmesi birçok nedene bağlı olabilir.

 Kreatin kinaz yüksekliği nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Tiroid bezi sorunları
• Addison hastalığı tanısı
• İltihaplı kas romatizması şikayetleri
• Uzun ve yorucu egzersizler yapılması
• Kas erimesi gibi kas hastalıklarının görülmesi
• Kas yaralanması, kaslarda travma görülmesi
• Yanık ve elektrik çarpması gibi durumlar yaşanması
• Uzun süren cerrahi operasyonlar geçirme
• Böbrek yetmezliği tanısı
• Bağlayıcı doku rahatsızlıkları
• Grip enfeksiyonları
• Çölyak hastalığı tanısı
• Yüksek ateş şikayetlerinin olması
• Kan akışına engel olan kan pıhtılaşması
• Kalp krizi geçirme
• Kalp duvarında orta tabaka enfeksiyonu görülmesi
• Kas yıkımı ve felç durumları
• Kaslarda enerji üretimini durduracak ilaçların kullanılması
• Beyin hasarları yaşanması gibi durumlar nedenler arasında gösterilebilir.

Kreatin Kinaz Yüksekliği Belirtileri

Kreatin kinaz (CK) yüksekliği belirtileri arasında en sık karşılaşılan halsizliktir. Yükseklik durumu pek çok semptom ile kendini belli eder.

Kreatin kinaz yüksekliği belirtileri şu şekildedir;

• Göğüs ağrısı şikayetlerinde artış
• Nefes alma güçlüğü çekme
• Çene ya da kol bölgesinden ortaya çıkan ağrılar
• Aşırı terleme şikayetlerinin artması
• Hızlı kalp atışı olarak anılan taşikardi 
• Kısa bir süre olarak yaşanan kafa karışıklığı ve bilinç kayıpları
• Baş dönmesi şikayetleri
• Denge kaybı yaşama
• Kaslarda ağrı ve sertlik ortaya çıkması
• Konuşma bozuklukları görülmesi
• Vücudun bir bölümünde ani zayıflık ve uyuşma durumlarının ortaya çıkması
• Felç 
• Görme kayıpları yaşanması en sık görülen belirtiler arasındadır. Bu belirtiler kişinin durumuna göre değişecektir.

Kreatin Kinaz Yüksekliği Tedavisi

Kreatin kinaz yüksekliği tedavisi için öncelikle bu seviyenin neden yükseldiğine bakılmalıdır. Bu enzimin seviyesinde yaşanan yükselmede ilk tedavi seçeneği olarak yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Öncelikle hastalar kolesterol yükseltme etkisi olan besinleri tüketmemelidir.

Tedavi sürecinde öncelikle hastanın ağır sporlar yapmaması önerilmektedir. Ayrıca kişide kreatin kinaz takviyesi uygulanıyorsa bu takviyenin son bulması istenmektedir. Seviyenin yüksek olmasına bağlı olarak kolesterol seviyesini düşürecek ilaç tedavisi, kolesterol tedavisi, kalp krizi tedavisi gibi süreçler uygulanabilir.

Tedavi sürecinde diyetler de uygulanabilir. Diyet listelerinde protein tüketiminin azaltılmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca diyet lifi daha fazla tüketilmelidir. Bunun yanında sıvı tüketiminde de titiz olunmalıdır. Hastalar mutlaka doktorun belirttiği kadar sıvı tüketmeye özen göstermelidir.

Kreatin Kinaz Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Kreatin kinaz yüksekliğini düşürebilmek için öncelikle beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmesi gerekir. Doktorlar öncelikle hastaların A vitamini açısından yeterli beslenmesini önermektedir. A vitamini barındıran yiyecekleri daha az oranda tüketmek gerekir.

Kreatin kinaz seviyesinin azalması adına brokoli, erik, yulaf gibi besinleri tüketmenin arttırılması istenmektedir. Spor yapan kişilerde alınan protein miktarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Ayrıca kullanılan ilaçlar da doktorlara bildirilmeli ve doktorların ilaç konusundaki tavsiyelerine uyulmalıdır. Kreatin kinaz spor etkinliklerini de etkiler. Hastalar öncelikle spor etkinliklerine de sınırlama getirilmelidir. Hastalar beslenme düzeni ve ilaç kullanımları açısından muhakkak doktora danışmalıdır.

Kreatin Kinaz Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kreatin kinaz yüksekliği zararları düşünüldüğünden çok daha ciddi olmaktadır. Öncelikle bu enzimin vücutta çok yüksek olması önemli hastalıkların habercisi olabilir. Vücutta CK seviyesi yüksekliği normale döndürülmediğinde kalıcı hasarlar ortaya çıkabilir.

Vücutta CK seviyesi yükseldiyse ve düşürülmesi için bir tedavi uygulanmadıysa beyin hasarı, sakatlık ya da kalp yetmezliği gibi durumlar ortaya çıkabilir. Ayrıca bu enzimin seviyesinin düşürülememesi durumunda böbrek hasarları da görülebilir.