Kanda iltihap (tıbbi adıyla enflamasyon), vücudun enfeksiyon, yaralanma veya zararlı uyaranlara karşı verdiği doğal savunma tepkisidir. Kanda iltihabi belirteçlerin yükselmesi (CRP, sedimantasyon, prokalsitonin) altta yatan ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Bu durum, basit bir enfeksiyondan sepsis gibi yaşamı tehdit eden tablolara kadar geniş bir yelpazede görülebilir.
Kanda İltihap Nedenleri
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Zatürre, idrar yolu enfeksiyonu, apandisit.
- Viral Hastalıklar: Grip, COVID-19, hepatit.
- Otoimmün Hastalıklar: Romatoid artrit, lupus, Crohn hastalığı.
- Travmalar ve Yanıklar: Dokuların hasar görmesi.
- Kanserler: Lösemi, lenfoma, metastatik tümörler.
- Kronik Hastalıklar: Diyabet, böbrek yetmezliği.
Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Erken İşaretler: Ateş (38°C üzeri), titreme, halsizlik.
- İlerlemiş Belirtiler: Nefes darlığı, bilinç bulanıklığı, tansiyon düşüklüğü.
- Fiziksel Bulgular: Kalp atışında hızlanma (taşikardi), ciltte solukluk veya kızarıklık.
- Laboratuvar Göstergeleri: CRP > 10 mg/L, sedimantasyon > 20 mm/saat, lökosit yüksekliği.
Teşhis Yöntemleri
- Kan Testleri:
- CRP ve Sedimantasyon: İltihabın şiddetini ölçer.
- Tam Kan Sayımı: Lökosit ve nötrofil seviyeleri.
- Prokalsitonin: Bakteriyel enfeksiyonlarda yükselir.
- Görüntüleme: Akciğer grafisi, ultrason veya BT ile enfeksiyon odağı taranır.
- Kültürler: Kan, idrar veya balgam kültürü ile etken mikroorganizma belirlenir.
Tedavi Yaklaşımları
- Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonlarda ampirik tedavi (örn. seftriakson) başlanır, kültür sonucuna göre düzenlenir.
- Antiviral/Antifungal İlaçlar: Viral veya mantar kaynaklı iltihapta kullanılır.
- Anti-inflamatuar Tedavi: İbuprofen veya kortikosteroidler (şiddetli otoimmün vakalarda).
- Destek Tedavisi: Sıvı replasmanı, oksijen desteği, yoğun bakım gerektiren durumlarda vazopresörler.
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen kanda iltihap, septik şok veya çoklu organ yetmezliğine ilerleyebilir. Özellikle diyabet hastalarında, yaşlılarda ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde ölüm riski %40’a kadar çıkabilir. Erken müdahale kritik önem taşır.
Korunma Stratejileri
- Enfeksiyonlardan korunmak için el hijyenine dikkat etmek.
- Kronik hastalıkları kontrol altında tutmak (düzenli kan şekeri takibi gibi).
- Aşılarla önlenebilir hastalıklara karşı bağışıklama (pnömokok, grip aşısı).
- Cerrahi işlemlerde sterilizasyon kurallarına uymak.
Ne Zaman Acile Başvurulmalı?
- Ateşin 24 saatten uzun sürmesi ve düşmemesi.
- Bilinç bulanıklığı veya nefes almada güçlük.
- Tansiyonun 90/60 mmHg altına düşmesi.
Bu durumlarda dahiliye veya enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
