Kalp krizi, kalbi besleyen damarlardan birinin ani tıkanması sonucu kalp kasının oksijensiz kalmasıdır. Bu durum, zamanında müdahale edilmezse geri dönüşü olmayan hasarlara veya ölüme yol açabilir. İşte kalp krizi sırasında vücutta yaşananlar ve acil durumda yapılması gerekenler:
Kalp Krizinin Fizyolojik Süreci
Kalp damarlarında oluşan plakların yırtılması veya pıhtı oluşumu, kan akışını aniden keser. Oksijen alamayan kalp kası hücreleri hızla ölmeye başlar. İlk 20 dakika içinde müdahale edilmezse kalıcı doku kaybı kaçınılmazdır. Bu süreçte göğüste şiddetli baskı, nefes darlığı ve terleme gibi belirtiler ortaya çıkar.
Anında Görülen Belirtiler
- Göğüs ortasında 15 dakikadan uzun süren yanma veya sıkışma hissi
- Sol kola, çeneye veya sırta yayılan ağrı
- Soğuk terleme ve baş dönmesi
- Mide bulantısı veya kusma
- Nefes almakta güçlük
İlk 10 Dakikada Yapılması Gerekenler
- Hemen 112 aranmalı ve hasta mümkünse oturtulmalıdır.
- Aspirin (325 mg) çiğnenerek kan sulandırıcı etkisinden yararlanılır.
- Nitrogliserin varsa dil altına alınabilir, ancak tansiyon düşükse kullanılmamalıdır.
- Hastanın bilinci kapalıysa temel yaşam desteğine başlanır.
Hastane Öncesi Kritik Adımlar
Ambulans ekibi EKG çekerek ST yükselmesi tespit ederse, hastayı anjiyografi ünitesi olan bir merkeze yönlendirir. Trombolitik (pıhtı eritici) ilaçlar ilk 12 saat içinde etkilidir. Ancak altın standart, tıkanan damarın 90 dakika içinde balon-stent ile açılmasıdır.
Risk Faktörleri ve Korunma
- Sigara, diyabet, hipertansiyon ve obezite en önemli tetikleyicilerdir.
- Düzenli egzersiz ve Akdeniz diyeti riski %30-40 azaltır.
- Yılda bir kardiyolojik check-up önerilir.
Kalp Krizinden Sonra İyileşme Süreci
Hastanede ortalama 3-5 gün yatış sonrası hasta taburcu edilir. Kardiyak rehabilitasyon programlarıyla fiziksel kapasite artırılır. İlk 6 ayda aspirin, statin ve beta blokerler gibi ilaçlar düzenli kullanılmalıdır.
