Gözde arpacık (hordeolum), göz kapağı kenarlarındaki yağ bezlerinin enfeksiyonu sonucu oluşan ağrılı bir kırmızı şişliktir. Genellikle Staphylococcus aureus bakterisinin neden olduğu bu rahatsızlık, göz kapağının dış veya iç kısmında ortaya çıkabilir. İşte arpacık hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar:
Arpacık Neden Oluşur?
Arpacık, göz kapağındaki meibomian bezleri veya kirpik köklerinin tıkanması ve bakteriyel enfeksiyon kapmasıyla gelişir. Risk faktörleri arasında göz makyajını temizlemeden uyuma, kontakt lens hijyenine dikkat etmeme, stres, hormonal değişimler ve blefarit (göz kapağı iltihabı) gibi altta yatan göz rahatsızlıkları bulunur. Bağışıklık sistemi zayıf kişilerde tekrarlama eğilimi gösterir.
Belirtileri Nasıl Tanınır?
- Göz kapağı kenarında ağrılı, kırmızı bir şişlik
- Şişliğin üzerinde iltihap başlığı (sarı nokta)
- Gözde batma hissi ve sulanma
- Işığa karşı hassasiyet
- Göz kapağında şişme ve bazen çapaklanma
Türleri ve Farkları
- Dış Arpacık: Kirpik köklerinde oluşur, daha yüzeyel ve belirgindir.
- İç Arpacık: Göz kapağı içindeki meibomian bezlerini etkiler, daha ağrılıdır ve bazen şalazyonla karıştırılır. Şalazyondan farkı, enfeksiyon içermesi ve akut olmasıdır.
Tedavi Yöntemleri
- Sıcak Kompres: Günde 4-5 kez 10-15 dakika ılık kompres uygulamak, tıkanıklığı açar ve iyileşmeyi hızlandırır.
- Hijyen: Göz makyajı ve kontakt lens kullanımı geçici olarak bırakılmalı, gözler ovulmamalıdır.
- Tıbbi Tedavi:
- Antibiyotikli göz merhemleri (Erythromycin, Bacitracin)
- Ağır vakalarda ağızdan antibiyotik
- İnatçı durumlarda küçük bir cerrahi drenaj
Evde Yapılabilecekler
- Temiz bir bezi ılık suyla ıslatıp göze 5 dakika bastırmak
- Papatya çayı kompresi (anti-inflamatuar etki)
- Elleri sık sık sabunlamak ve gözle teması sınırlandırmak
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Şişlik 48 saatte küçülmüyorsa
- Görmede bulanıklık veya ateş eşlik ediyorsa
- Göz kapağı tamamen kapanıyorsa
- Yılda 3’ten fazla tekrarlıyorsa
Komplikasyonlar ve Korunma
Tedavi edilmezse enfeksiyon yayılarak periorbital selülite dönüşebilir. Korunmak için:
- Göz makyaj malzemelerini paylaşmayın
- Kontakt lensleri hijyen kurallarıyla takın
- Blefarit varsa düzenli göz kapağı temizliği yapın
- Omega-3 takviyesi yağ bezlerinin fonksiyonunu düzenler
Sık Sorulan Sorular
- Bulaşıcı mı? Direkt bulaşmasa da hijyen eksikliğinde bakteriyel yayılım olabilir.
- Patlatılır mı? Kesinlikle patlatılmamalı, enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir.
- Beslenme etkiler mi? Aşırı yağlı beslenme meibomian bezlerini tıkayabilir.
