Denge siniri iltihabı (vestibüler nörit), iç kulaktaki denge sinirinin iltihaplanması sonucu ani baş dönmesi ve denge kaybıyla ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle viral enfeksiyonların tetiklediği bu rahatsızlık, acil müdahale gerektiren belirtilerle kendini gösterir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Viral enfeksiyonlar (uçuk, grip, suçiçeği) en yaygın sebeptir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, kronik stres, diyabet ve üst solunum yolu enfeksiyonları riski artırır. Nadiren bakteriyel enfeksiyonlar veya otoimmün hastalıklarla da ilişkili olabilir.
Belirtileri
- Ani baş dönmesi: 24-72 saat süren şiddetli vertigo atakları
- Bulantı ve kusma: Hareketle artan mide problemleri
- Dengesizlik: Ayakta durmakta veya yürümekte zorluk
- Nistagmus: İstemsiz göz hareketleri
- Odaklanma güçlüğü: Görsel bulanıklık
Belirtiler genellikle 48 saat içinde zirve yapar ve hareketle şiddetlenir.
Tanı Yöntemleri
- Fizik Muayene:
- Hızlı baş hareketi testi (HİNT testi)
- Yürüme ve denge değerlendirmesi
- Görüntüleme:
- Manyetik rezonans (MR) ile tümör veya inme ayırıcı tanısı
- İşitme Testleri:
- Odyometri ile işitme kaybı kontrolü (labirentitten ayırmak için)
Tedavi Süreci
İlaç Tedavisi:
- Vertigo kontrolü için dimenhidrinat veya meclizin
- Bulantı önleyici ondansetron
- Şiddetli vakalarda 1-2 haftalık kortikosteroid kürü
Rehabilitasyon: - Vestibüler rehabilitasyon terapisi (VRT):
- Göz-baş koordinasyon egzersizleri
- Denge eğitimleri (Bosu topu ile)
- Graded exposure (kademeli hareket artırımı)
İyileşme Süreci
- Akut belirtiler 3-7 günde azalır
- Tam iyileşme 3-6 hafta sürer
- %40 hastada kalıcı hafif dengesizlik görülebilir
- 65 yaş üstü hastalarda iyileşme süresi uzar
Önlemler ve Evde Bakım
- Baş dönmesi sırasında loş ışıkta dinlenin
- Ani baş hareketlerinden kaçının
- Yüksek yastıkla uyuyun
- Rehabilitasyon egzersizlerini günlük uygulayın
- Kafein ve alkolü sınırlandırın
Hangi Durumlarda Acil Doktora Gidilmeli?
- Çift görme veya konuşma bozukluğu
- Tek taraflı işitme kaybı
- Yüz felci belirtileri
- Şiddetli baş ağrısı ile birlikte kusma
Vestibüler nörit genellikle kalıcı hasar bırakmaz. Düzenli takip ve rehabilitasyonla %85 hastada tam fonksiyonel iyileşme sağlanır. Tekrarlaması durumunda altta yatan otoimmün nedenler araştırılmalıdır.
