Behçet hastalığı, tekrarlayan ağız yaraları, genital ülserler ve göz tutulumu ile karakterize kronik bir inflamatuar hastalıktır. Teşhisi zor olabilir çünkü belirtiler diğer hastalıklarla karışabilir. Tanı koymak için klinik bulgular, hasta öyküsü ve bazen laboratuvar testleri bir arada değerlendirilir.

Behçet Hastalığı Tanı Kriterleri
Uluslararası Behçet Çalışma Grubu tarafından belirlenen kriterler, teşhis sürecinin temelini oluşturur. Buna göre:

• Ağız Yaraları: Yılda en az üç kez tekrarlayan aftöz ülserler zorunlu kriter olarak kabul edilir.
• Ek Belirtiler: Genital ülserler, gözde üveit, cilt lezyonları (eritema nodosum) veya pozitif paterji testi gibi en az iki ek bulgu gereklidir.

Paterji Testi Nedir?
Deriye steril bir iğne ile küçük bir çizik atılarak yapılan bu test, Behçet hastalığına özgü aşırı inflamatuar yanıtı değerlendirir. Testin pozitif çıkması (48 saat içinde papül oluşumu) tanıyı destekler. Ancak bu test özellikle Akdeniz ve Orta Doğu kökenli hastalarda daha anlamlıdır.

Klinik Değerlendirme ve Muayene
Hastanın şikayetleri detaylı bir şekilde dinlenir. Ağız ve genital bölge muayenesi ile cilt lezyonları incelenir. Göz tutulumu şüphesinde göz dibi muayenesi yapılır. Eklem ağrısı, damar tıkanıklığı veya nörolojik belirtiler varsa ilgili uzmanlık dalları (romatoloji, nöroloji) devreye girer.

Laboratuvar ve Görüntüleme Yöntemleri
Behçet hastalığını doğrudan gösteren bir test olmasa da şu yöntemler yardımcı olabilir:

• Kan Testleri: CRP ve sedimantasyon yüksekliği gibi inflamasyon belirteçleri.
• Görüntüleme: MR veya anjiyografi ile damar tutulumu değerlendirilir.
• Genetik Testler: HLA-B51 pozitifliği bazı popülasyonlarda riski artırır ancak tanı koydurmaz.

Ayırıcı Tanı
Lupus, Crohn hastalığı veya herpes enfeksiyonu gibi benzer belirtilere sahip hastalıklar elenmelidir. Bu süreçte romatolog, dermatolog ve göz hastalıkları uzmanı iş birliği önem taşır.

Çocuklarda Teşhis Zorlukları
Pediatrik vakalarda belirtiler daha hafif seyredebilir. Tekrarlayan ateş ve aftların varlığında Behçet şüphesi artar. Çocuklarda paterji testinin güvenilirliği yetişkinlere göre daha düşüktür.

Takip ve Yanlış Tanı Riskleri
Hastalık bazen yıllar içinde tipik bulgularını tam olarak göstermeyebilir. Bu nedenle şüpheli vakalar düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Yanlış tanıyı önlemek için hasta öyküsünde ailesel Behçet varlığı da sorgulanmalıdır.

Behçet hastalığı teşhisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Belirtilerinizi düzenli olarak not almak ve doktorunuza detaylı bilgi vermek tanı sürecini hızlandırabilir.