BCG (Bacillus Calmette-Guérin) aşısı, tüberküloz (verem) hastalığına karşı geliştirilen ve dünya genelinde yaygın şekilde kullanılan bir aşıdır. Özellikle çocuklarda ağır tüberküloz formlarını önlemede etkili olan bu aşı, ülkemizde doğumdan sonraki 2. ayda rutin aşı takvimine dahil edilir. Peki BCG aşısı kaç yıl korur ve koruyuculuk süresini etkileyen faktörler nelerdir?

BCG Aşısının Koruyuculuk Süresi
BCG aşısının koruyuculuk süresi 10-20 yıl arasında değişiklik gösterir. Bu süre, kişinin bağışıklık sistemi, coğrafi bölge ve tüberküloz basilinin (Mycobacterium tuberculosis) yaygınlığı gibi faktörlere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Aşı, çocuklarda menenjit ve miliyer tüberküloz gibi ciddi komplikasyonları önlemede %70-80 etkilidir. Yetişkinlerde ise koruyuculuk oranı daha düşüktür ve pulmoner tüberküloza karşı %50’nin altında etki gösterir.

Koruyuculuğu Etkileyen Faktörler

• Coğrafi Konum: Aşının etkinliği, tüberkülozun endemik olduğu bölgelerde daha belirgindir.
• Aşının Uygulandığı Yaş: Yenidoğan döneminde yapılan aşı, ileri yaşlarda uygulanana göre daha uzun süreli koruma sağlar.
• Bağışıklık Sistemi: HIV pozitif bireyler veya immünosupresif ilaç kullananlarda aşı etkinliği azalır.

BCG Aşısı Kimlere Yapılır?

• Rutin Aşılama: Türkiye’de 2. ayda tüm bebeklere uygulanır.
• Risk Grupları: Tüberkülozlu hasta ile temas edenler veya yüksek riskli bölgelere seyahat edecek yetişkinler.
• Tekrar Doz: Genellikle tek doz yeterlidir, ancak PPD (tüberkülin deri testi) negatif olan risk gruplarında tekrarlanabilir.

Yan Etkiler ve Kontrendikasyonlar

• Hafif Yan Etkiler: Aşı yerinde kızarıklık, şişlik veya hafif ateş.
• Nadir Komplikasyonlar: Lenfadenit veya yaygın BCG enfeksiyonu (bağışıklığı baskılanmış kişilerde).
• Yapılmaması Gereken Durumlar: Primer immün yetmezlik, gebelik veya önceki BCG aşısında şiddetli alerji öyküsü.

Sık Sorulan Sorular

• BCG Aşısı Yetişkinlere Yapılır mı?
  Evet, ancak koruyuculuk çocukluk dönemine göre daha düşüktür. Öncesinde PPD testi yapılması önerilir.

• Aşı Sonrası Tüberkülin Testi Pozitif Çıkar mı?
  Evet, BCG aşısı PPD testinde yalancı pozitifliğe neden olabilir. Bu durumda IGRA (interferon-gamma salınım testi) tercih edilir.

• Koruyuculuk Süresi Dolunca Tekrar Aşı Yapılmalı mı?
  Dünya Sağlık Örgütü, rutin tekrar doz önermez. Ancak yüksek risk altındaki kişilerde hekim kararı ile uygulanabilir.

Türkiye’de BCG Aşılama Politikası
Ülkemizde BCG aşısı, tüberküloz insidansının düşük olması nedeniyle 2006’dan beri sadece riskli bölgelerde değil, tüm yenidoğanlara uygulanmaktadır. Aşı takip programları, çocukluk çağı tüberküloz vakalarını önemli ölçüde azaltmıştır.