Bağırsak polipleri, kalın bağırsağın iç yüzeyinde oluşan anormal doku büyümeleridir. Çoğu iyi huylu olsa da bazı türleri zamanla kansere dönüşebilir. Bu yazıda, polip-kanser ilişkisini, risk faktörlerini ve korunma yöntemlerini detaylıca ele alacağız.
Bağırsak Polipleri Nedir?
Polipler, bağırsak mukozasından kaynaklanan kabartı veya şişliklerdir. Boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. En yaygın türleri arasında adenomatöz polipler (prekanseröz) ve hiperplastik polipler (genellikle zararsız) yer alır.
Polipler Kansere Dönüşür mü?
- Adenomatöz Polipler: %70-80 oranında kalın bağırsak kanserinin öncüsüdür. Büyüklükleri arttıkça kanser riski yükselir (1 cm üzeri poliplerde risk %10’a kadar çıkar).
- Hiperplastik Polipler: Çoğunlukla risk taşımaz, ancak çok sayıda ve büyük boyutta ise takip gerektirebilir.
- Diğer Türler: İltihabi polipler veya hamartomlar genellikle kanserleşmez.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- 50 yaş üzeri olmak
- Ailede polip veya kolon kanseri öyküsü
- Obezite ve hareketsiz yaşam tarzı
- Yüksek kırmızı et, düşük lifli beslenme
- Sigara ve aşırı alkol tüketimi
Belirtiler ve Teşhis Yöntemleri
Polipler genellikle belirti vermez. Ancak büyük poliplerde:
- Makattan kanama
- Dışkıda mukus
- Karın ağrısı veya bağırsak alışkanlıklarında değişiklik görülebilir.
Teşhis için kolonoskopi altın standart yöntemdir. İşlem sırasında polip alınarak patolojik incelemeye gönderilir.
Tedavi ve Takip Süreci
- Kolonoskopik Polipektomi: Polipler kolonoskopi sırasında özel aletlerle çıkarılır.
- Cerrahi: Çok büyük veya endoskopik olarak ulaşılamayan poliplerde laparoskopik cerrahi uygulanır.
- Takip Programı: Risk grubuna göre 1-5 yıl aralıklarla kolonoskopi tekrarlanır.
Kanser Riskini Azaltmak İçin Öneriler
- Düzenli tarama programlarına katılmak (50 yaş sonrası)
- Lifli gıdalar, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek
- Sigarayı bırakmak ve alkolü sınırlamak
- Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz yapmak
Sık Sorulan Sorular
- Polip alındıktan sonra kanser riski sıfırlanır mı?
Evet, ancak yeni polip oluşumu için düzenli takip şarttır. - Çocuklarda polip görülür mü?
Nadir olmakla birlikte juvenil polipler genellikle kanserleşmez. - Polipler tekrarlar mı?
Evet, özellikle yüksek riskli bireylerde yeni polip gelişme ihtimali vardır.
