Akciğer hipertansiyonu, akciğer damarlarındaki basıncın anormal yükselmesiyle karakterize ciddi bir durumdur. Pulmoner arterlerin daralması veya tıkanması sonucu kalbin sağ tarafı aşırı yüklenir. Tedavi edilmezse sağ kalp yetmezliğine ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Hastalık beş ana gruba ayrılır:
- Grup 1 (PAH): İdiyopatik, kalıtsal veya bağ dokusu hastalıkları (skleroderma) kaynaklı
- Grup 2: Kalp hastalıklarına bağlı (sol kalp yetmezliği, kapak problemleri)
- Grup 3: Akciğer hastalıklarıyla ilişkili (KOAH, interstisyel akciğer hastalığı)
- Grup 4: Kronik tromboembolik nedenler (pulmoner emboli sonrası)
- Grup 5: Diğer sistemik bozukluklar (HIV, tiroid hastalıkları)
Belirtiler ve İlerleme
Erken evrelerde belirtiler hafif olabilir, ancak ilerledikçe şiddetlenir:
- Solunum Semptomları: Merdiven çıkarken nefes darlığı, istirahatte bile oksijen ihtiyacı
- Kardiyak Bulgular: Göğüs ağrısı, çarpıntı, ayak bileklerinde şişlik
- Diğer İşaretler: Yorgunluk, baş dönmesi, dudaklarda morarma (siyanoz)
Tanı Yöntemleri
Kesin teşhis için çoklu test kombinasyonu gerekir:
- Ekokardiyografi: Sağ kalp basıncını tahmin eden ilk basamak test
- Sağ Kalp Kateterizasyonu: Altın standart tanı yöntemi (dinlenimde ≥25 mmHg basınç)
- Akciğer Fonksiyon Testleri ve BT Anjiyo: Altta yatan akciğer hastalıklarını tespit için
- V/Q Sintigrafisi: Pulmoner emboli şüphesinde
Tedavi Yaklaşımları
Altta yatan nedene göre kişiselleştirilmiş tedavi planı oluşturulur:
- İlaç Tedavileri:
- Endotelin reseptör antagonistleri (Bosentan)
- Fosfodiesteraz-5 inhibitörleri (Sildenafil)
- Prostasiklin analogları (Epoprostenol)
- Cerrahi Müdahaleler:
- Pulmoner endarterektomi (CTEPH hastalarında)
- Balon pulmoner anjiyoplasti
- Destek Tedavileri:
- Oksijen terapisi, diüretikler, antikoagülanlar
Yaşam Tarzı ve Takip
Hastaların dikkat etmesi gereken kritik noktalar:
- Düşük tuzlu diyet ve sıvı kısıtlaması
- Kontrollü egzersiz programları (pulmoner rehabilitasyon)
- Yüksek rakımdan ve uçak yolculuğundan kaçınma
- Gebelikten kesinlikle sakınma (ölüm riski %30-50)
Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
- Sağ Kalp Yetmezliği: En sık ölüm nedeni
- Hemoptizi: Damar yırtılmasına bağlı kan tükürme
- Senkop: Beyne yetersiz oksijen gitmesi
