Agorafobi, kişinin kaçmanın zor olabileceği veya yardım alamayacağını düşündüğü ortamlardan yoğun korku duymasıyla karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Bu durum, genellikle panik ataklarla ilişkilendirilir ve kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde kısıtlayabilir. İşte agorafobi hakkında en sık sorulan sorular ve detaylı cevaplar:
Agorafobi Tam Olarak Ne Demektir?
Agorafobi, Yunanca "agora" (açık alan) ve "fobi" (korku) kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Ancak bu bozukluk sadece açık alan korkusu değil, kişinin kendini güvende hissetmediği her türlü ortamdan (kalabalık, toplu taşıma, sinema salonu gibi) kaçınma davranışıdır. Agorafobisi olan bireyler, bu tür yerlerde panik atak geçirme endişesi yaşar.
Agorafobi Belirtileri Nelerdir?
- Fiziksel Belirtiler: Çarpıntı, terleme, titreme, nefes darlığı, göğüs ağrısı.
- Duygusal Belirtiler: Kontrolü kaybetme korkusu, ölüm korkusu, çıldırma hissi.
- Davranışsal Belirtiler: Güvenli hissetmediği ortamlardan kaçınma, evden çıkmakta zorlanma.
Agorafobi ile Panik Bozukluk Arasındaki Fark Nedir?
Panik bozukluk, beklenmedik panik ataklarla seyrederken, agorafobi bu atakların tekrarlayacağı endişesiyle belirli durumlardan kaçınmayı içerir. Agorafobi genellikle panik bozukluğun bir komplikasyonu olarak gelişir ancak tek başına da görülebilir.
Agorafobi Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis için psikiyatrik değerlendirme esastır. DSM-5 kriterlerine göre, kişinin en az iki farklı ortamdan (toplu taşıma, açık alanlar vb.) belirgin korku duyması ve bu korkunun en az 6 aydır devam etmesi gerekir.
Agorafobi Tedavi Edilebilir mi?
Evet, agorafobi tedavi edilebilir bir durumdur. Temel tedavi yaklaşımları şunlardır:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Korkulan durumlarla aşamalı olarak yüzleşmeyi içeren maruz bırakma terapisi.
- İlaç Tedavisi: SSRI grubu antidepresanlar (Sertralin) veya anksiyolitikler (Alprazolam).
- Gevşeme Teknikleri: Nefes egzersizleri ve progresif kas gevşetme.
Agorafobisi Olan Biri Evden Çıkmadan Yaşayabilir mi?
Ağır vakalarda kişi yıllarca evden çıkmayabilir ancak bu durum depresyon, sosyal izolasyon ve fiziksel sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Tedavi edilmediğinde yaşam kalitesi ciddi ölçüde düşer.
Agorafobi Tedavisinde Ne Kadar Süre Gerekir?
Tedavi süreci kişiye göre değişir. BDT ile 12-16 seans sonucunda belirgin iyileşme görülebilir. İlaç tedavisi ise genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sürer.
Agorafobi Tekrarlar mı?
Tedavi sonrası nüks riski %30 civarındadır. Bu nedenle tedavi bitiminde "tekrarları önleme seansları" önerilir. Stresli yaşam olayları durumunda destek almak önemlidir.
Aileler Nasıl Destek Olabilir?
- Kişiyi eleştirmeden dinlemek.
- Tedavi sürecine aktif katılım sağlamak.
- Küçük adımlarla dışarı çıkmayı teşvik etmek (örneğin, önce bahçede oturmak).
Hangi Durumlarda Acil Yardım Gerekir?
Panik atak sırasında kalp kriziyle karıştırılabilecek belirtiler (şiddetli göğüs ağrısı, bayılma) varsa acil servise başvurulmalıdır.
