Aşıların otizmle ilişkisi, son yıllarda en çok tartışılan sağlık konularından biridir. Bu iddialar, ebeveynlerin aşılar hakkında endişelenmesine yol açsa da bilimsel veriler bu bağlantıyı desteklemez. İşte aşılar ve otizm arasındaki ilişkiye dair kanıta dayalı bilgiler:

Aşı-Otizm İddiasının Kökeni
1998 yılında yayımlanan ve sadece 12 çocuk üzerinde yapılan bir çalışma, MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) aşısı ile otizm arasında bağlantı olduğunu öne sürdü. Ancak bu araştırma, veri manipülasyonu ve etik ihlaller nedeniyle 2010’da dergi tarafından geri çekildi. Başyazar Andrew Wakefield’in tıp lisansı iptal edildi.

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?
Bugüne kadar yapılan yüzlerce çalışma, aşıların otizm riskini artırmadığını gösteriyor. 650.000’den fazla çocuğun katıldığı 2019 tarihli Danimarka araştırması, MMR aşısı olan ve olmayan çocuklar arasında otizm sıklığı açısından fark olmadığını ortaya koydu. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Pediatri Akademisi gibi kuruluşlar, aşıların güvenliğini defalarca teyit etti.

Aşılardaki Timerosal ve Alüminyum Endişesi
Timerosal (cıva içeren bir koruyucu) ve alüminyum adjuvanların otizme yol açtığı iddiaları da bilimsel dayanaktan yoksundur. Timerosal, 2001’den beri çocukluk aşılarından çıkarılmıştır. Alüminyum ise doğal olarak su ve gıdalarda bulunan, bağışıklık tepkisini güçlendirmek için eser miktarda kullanılan bir maddedir.

Otizm Nedenleri ve Risk Faktörleri
Otizm spektrum bozukluğu, genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimiyle ortaya çıkar. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerle ilişkilendirilmiştir:

• Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü olanlarda risk artar.
• İleri Baba Yaşı: 40 yaş üstü babaların çocuklarında görülme sıklığı daha yüksektir.
• Prematürite: 26 haftadan önce doğan bebeklerde risk fazladır.

Aşıların Toplum Sağlığındaki Rolü
Aşılar, her yıl 2-3 milyon çocuk ölümünü önleyen en etkili koruyucu sağlık uygulamasıdır. Kızamık, difteri ve çocuk felci gibi hastalıkların kontrolü, yüksek aşılama oranlarıyla mümkün olmuştur. Aşı tereddüdü ise salgınların yeniden canlanmasına (örneğin 2019’daki kızamık vakaları) yol açabilir.

Sık Sorulan Sorular

• Aşılar Çocuğumu Hasta Eder mi? Aşılar zayıflatılmış virüs/bakteri veya antijen içerir. Ateş veya hafif halsizlik dışında ciddi yan etki nadirdir.
• Aşı Takvimine Uymazsam Ne Olur? Bulaşıcı hastalıklara karşı koruma gecikir ve toplum bağışıklığı zayıflar.
• Alternatif Aşı Programları Güvenli mi? Bilimsel bir temeli yoktur. Aşılar, onlarca yıllık araştırmalarla belirlenen takvimde uygulanmalıdır.

Ebeveynler İçin Öneriler

• Çocuk hekiminizle aşılar hakkında açıkça konuşun.
• Güvenilir kaynaklardan (WHO, CDC) bilgi edinin.
• Sosyal medyadaki asılsız iddialara temkinli yaklaşın.