CA-125, vücutta bazı hücreler tarafından üretilen bir proteindir. Bu proteinin kandaki seviyesi, özellikle yumurtalık (over) kanseri ile ilişkili olmak üzere çeşitli sağlık durumlarının değerlendirilmesinde kullanılır. CA-125 testi, başlıca yumurtalık kanseri tedavisi sırasında ve sonrasında hastalığın takibi için uygulanır. Ancak yüksek seviyeler her zaman kanser anlamına gelmez.

CA-125 Yüksekliğinin Nedenleri

• Yumurtalık Kanseri: CA-125 seviyeleri %80’den fazla ileri evre yumurtalık kanserinde yükselir. Erken evrelerde bu oran daha düşüktür.
• İyi Huylu Jinekolojik Hastalıklar:
  • Endometriozis
  • Myomlar
  • Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
  • Adet dönemi veya yumurtlama
• Diğer Kanser Türleri:
  • Rahim, rahim ağzı veya pankreas kanseri
  • Meme, akciğer veya kolon kanserinin metastatik formları
• İyi Huylu Diğer Durumlar:
  • Karaciğer sirozu veya hepatit
  • Pankreatit
  • Periton diyalizi gerektiren böbrek hastalıkları
  • Kalp yetmezliği

CA-125 Düşüklüğünün Anlamı
Düşük CA-125 seviyeleri genellikle olumlu kabul edilir. Yumurtalık kanseri tedavisi gören hastalarda seviyelerin düşmesi, tedavinin etkili olduğunu gösterir. Ancak düşük değerler kanser olmadığını kesin olarak kanıtlamaz. Bazı yumurtalık kanseri türleri CA-125 üretmeyebilir.

Testin Kullanım Alanları

• Tedavi Takibi: Kemoterapi veya cerrahi sonrası kanser hücrelerinin cevabını izlemede kullanılır.
• Nüks Tespiti: Tedavi bitiminden sonra hastalığın tekrarlayıp tekrarlamadığını kontrol etmek için düzenli ölçüm yapılır.
• Tarama Amaçlı Kullanımı Sınırlıdır: Yüksek yalancı pozitif oranları nedeniyle sağlıklı kadınlarda rutin tarama önerilmez. Sadece yüksek riskli gruplarda (BRCA mutasyonu, aile öyküsü) doktor kontrolünde kullanılabilir.

Test Nasıl Yapılır?
CA-125 seviyesi basit bir kan testi ile ölçülür. Özel bir hazırlık gerektirmez. Ancak adet döneminde veya enfeksiyon varlığında yalancı yükseklik olabileceğinden, doktor uygun zamanı belirler.

Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?

• Normal Değer Aralığı: Çoğu laboratuvarda 0-35 U/mL olarak kabul edilir.
• 35-65 U/mL: Hafif yükseklik; genellikle iyi huylu nedenlerle ilişkilidir. Takip önerilir.
• 65 Üzeri Değerler: Detaylı araştırma gerektirir. Transvajinal ultrason ve MR gibi görüntüleme yöntemleri ile desteklenir.

Önemli Uyarılar

• Tek başına CA-125 tanı koydurmaz. Kanser şüphesinde histopatolojik inceleme (biyopsi) esastır.
• Hamilelikte geçici yükselmeler görülebilir.
• Testin duyarlılığı menopoz sonrası kadınlarda daha yüksektir.

Hangi Doktora Başvurulmalı?
Anormal sonuçlar için jinekolog, onkolog veya iç hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Risk faktörü olanlar düzenli kontrollerini aksatmamalıdır.