Otizm spektrum bozukluğu (OSB), erken çocukluk döneminde belirtiler gösteren nörogelişimsel bir durumdur. Erken teşhis, çocuğun gelişimsel ihtiyaçlarının karşılanması için kritik önem taşır. Bu yazıda, otizm testlerinin nasıl yapıldığını, hangi yöntemlerin kullanıldığını ve sürecin nasıl işlediğini detaylı şekilde ele alıyoruz.

Otizm Değerlendirmesi Ne Zaman Yapılır?
Otizm belirtileri genellikle 18-24 aylık dönemde fark edilir. Göz teması kurmama, ismiyle seslenildiğinde tepki vermeme, tekrarlayan hareketler ve dil gelişiminde gecikme gibi işaretler aileleri endişelendirdiğinde bir uzmana başvurulmalıdır. Çocuk doktorları, rutin kontrollerde gelişimsel tarama testleri uygulayarak erken uyarıları tespit edebilir.

Otizm Testi Türleri ve Uygulama Süreci

1. M-CHAT (Değiştirilmiş Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği):

   • 16-30 aylık çocuklara uygulanan bir anket formudur.
   • Ebeveynlerin çocuğun sosyal becerileri, iletişim alışkanlıkları ve davranışlarıyla ilgili 20 soruyu yanıtlaması istenir.
   • Yüksek riskli sonuçlarda, çocuk psikiyatristi veya nörolog tarafından detaylı değerlendirme yapılır.

2. ADOS-2 (Otizm Tanı Gözlem Ölçeği):

   • Uzmanların çocukla birebir etkileşim kurarak gözlem yaptığı altın standart bir testtir.
   • Oyun tabanlı aktivitelerle dil becerileri, sosyal etkileşim ve hayal gücü değerlendirilir.
   • Test süresi 40-60 dakika arasında değişir ve yaşa göre farklı modülleri bulunur.

3. ADİ-R (Otizm Tanı Görüşmesi):

   • Ebeveynlerle yapılan yapılandırılmış bir görüşmedir.
   • Çocuğun erken gelişim dönemi, dil kullanımı ve sosyal davranışları hakkında detaylı bilgi toplanır.

Değerlendirme Sürecinde Hangi Uzmanlar Rol Alır?

• Çocuk Psikiyatristi: Tanı koyma ve tedavi planını yönetme yetkisine sahiptir.
• Pediatrik Nörolog: Nörolojik kökenli sorunları ekarte etmek için EEG veya MR gibi tetkikler isteyebilir.
• Konuşma Terapisti: Dil ve iletişim becerilerini analiz eder.
• Çocuk Gelişim Uzmanı: Gelişimsel gerilikleri değerlendirerek özel eğitim programları önerir.

Test Sonrası Süreç ve Tedavi Yaklaşımları
Tanı konulduktan sonra çocuğun ihtiyaçlarına özel bir müdahale planı oluşturulur. Erken müdahale programları, davranış terapileri (ABA), konuşma terapisi ve sosyal beceri eğitimleri sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Ailelerin sürece aktif katılımı, tedavinin başarısını önemli ölçüde artırır.

Sıkça Sorulan Sorular

• Otizm testi kaç yaşında yapılır?
  Tarama testleri 18 aylıktan itibaren uygulanabilir, ancak kesin tanı genellikle 2-3 yaş sonrasında konulur.
• Test sonuçları ne kadar sürede çıkar?
  M-CHAT gibi tarama testleri anında değerlendirilirken, ADOS-2 gibi kapsamlı testlerin raporlanması birkaç gün alabilir.
• Otizm testi ücretsiz mi?
  Devlet hastanelerinde ücretsiz olarak yapılabilir, özel merkezlerde ücretler kuruma göre değişir.

Otizmde erken teşhis, çocuğun potansiyelini ortaya çıkarmak için en önemli adımdır. Şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurmak gereklidir.