Munchausen By Proxy

Munchausen By Proxy Nedir?

Munchausen By Proxy, psikiyatrik hastalıktır. Bu psikiyatrik hastalık genel olarak bakmakla zorunlu olunan veya bakılan kişinin bakıcısına muhtaç olduğu zamanlarda ortaya çıkabilir.  

Mesela annenin çocuğuna veya bakım evindeki bir hastaya bakan tek bir hasta bakıcı olduğu gibi durumlarda görülür. Bahsi geçen bakıma muhtaç veya bakılan kişinin normalde var olmayan, ama bakıcısı tarafından tariflenen hastalıklarının olmasının söylenmesidir. Yani bir annenin kendi çocuğu hakkında “oğlumun çok ateşi var” ya da “oğlum hep öksürüyor hiç uyuyamıyor, çok hasta, onda şu hastalık var” demesidir. Hatta bu durumu abartıp çocuğunu zehirleyebilir veya kendi kendini yaralamasına sebep olacak durumlar yaratabilirler.  

Bu psikiyatrik hastalığın nedeni bilinmemektedir. Ancak sebebinin toplumda ilgi görmek, değerli hissetmek gibi bakıcısını yani kendisini yüceltmek veya kendisinin hakkında konuşulmasını sağlamak veya buna benzer sebeplerinin olduğu düşünülmektedir.  

Munchausen By Proxy psikiyatrik hastalığında bakıcı kişi, öyle çok ilgi istemektedir ki sırf bunun için öz çocuğunun hayatını hiçe sayan hareketler sergileyebilir. Bu hastalık eskiden bir psikiyatrik hastalık olarak görülse de artık çocuk istismarı olarak da sayılmaktadır.  

Munchausen By Proxy olan anne doktorların gözünden ilgili göründüğü için doktorlar herhangi bir art niyet hakkında düşünmezler. İstismarcının doktorları kandırabilme ve bakıcısı olduğu kişide semptomları ortaya çıkarma sebebiyle de zor olabilir. Bir çocuk düzenli olarak hastalanıyorsa veya yaralanmalar yaşıyorsa doktorlar bakıcının istismar yaptığı konusunda şüphelenmeye başlayabilir. Ayrıca, bir çocuğun semptomları bakıcıyla evde yalnız kaldığında kötüleşirse ve tıbbi bakım altındayken düzelirse de şüphelenebilirler.  

İstismarı uygulayan kişiler genellikle tıbbi konularda bilgilidirler ve araştırma yaparak doktoru kandırmaya çalışırlar. Tehlikeli hastalıklara ait semptomları özellikle söylerler böylelikle doktorun ve etrafındakilerin ilgilenmelerini sağlarlar. Doktorlar da tehlikeli bir durum olabileceğini düşündükleri için annenin sırf ilgi gösterilsin diye yalan söylediğini fark edemezler.   

Munchausen By Proxy Belirtileri Nelerdir?

Munchausen By Proxy’nin belirtileri hastanın kendisinde değil ama hastanın baktığı kişinin üzerinden anlaşılır ve ona göre karar verilir. Bu hastalığı ya da çocuk istismarını fark edebilmek için bazı uyarıcı işaretleri kaçırmamak gerekmektedir. Bu uyarıcı işaretleri çevrenizdeki ailelerin çocuklarında görebilirsiniz. Bu uyarıcı işaretler şunlardır: 

• Hastalığa uygun olmayan semptom: İstismara uğrayan çocuğun annesi, çocuğunun hep ateşi olduğunu, hiç uyumadığını, yer yer bayıldığını veya boğazının geceleri şiştiğini söyleyebilir. Ancak yapılan testlerde çocuğun ateşinin normal olduğu, boğazının şişmediğini veya yetersiz uykudan dolayı görülen belirtilerin olmadığı görülür.
• Abartılı semptom: Bahsi geçen semptomların çok absürd yani olağan dışı olması. Çocuğunun ateşinin 45 derece olması veya kalp atışının dakikada 240 olması gibidir. Bu iki durum da hayatla bağdaşmaz.
• İlginç hastalık ilerlemesi: Semptomlar doktorun yanında ve tedavi görürken iyiye gider hatta belki iyileşir ancak istismar uygulayan kişi evde semptomların kötüleştiğini, iyileşmediğini söyler. Hastanede iken çocukta bir rahatsızlık veya kötü bir semptom yoktur.
• Saçma semptomlar: Bu durumda çocuk, bakıcısı tarafından hiçbir hastalıkla ilgili olmayan semptomlar söyleyebilir. 
• İyi haber verince rahatlamama görüntüsü: Çocuğun muayeneden, testlerden veya başka bir işlem sonrası çocukta bir rahatsızlık olmadığını, tamamen sağlıklı olduğunu duyan bakıcısının mutlu olmaması hatta daha çok sinirlenip saldırganlaşması ile tanımlanır. Buradaki çocuk gerçekten hasta olup zamanla hastalığının iyileşme haberinde de çocuğun bakıcısı durumunda olan kişi benzeri hareketler sergiler.
• Çok fazla işlem yaptırmak istemesi: Bu durum bakıcının, baktığı kişiye karşı gereksiz işlem yaptırmasını istemesine denir. Özellikle bu işlemler ne kadar çok riskli ise bakıcı o kadar haz alır ve riskli işlemlerin yapılması konusunda ısrarcı olur.
• Talihsiz bir kazadan sonra: Hastalığa sahip bakıcının daha önceden baktığı bir kişinin, bu kişi kardeşi veya başka bir çocuğu olabilir, olağandışı bir hastalık geçirmesi ve hayatını kaybetmesi ile ortaya çıkabilir. Bu yaşadığı acı bakıcıda ağır bir travma yaratmıştır ve böyle bir psikiyatrik hastalığa sebep olmuş olabilmektedir. 
• İlgi isteği: Hasta, çocuğun olmayan hastalığını veya abartılı bir şekilde baktığı kişinin hastalığını gerekçe göstererek ilgi, bağış, maddi ve manevi yardım bekler. Bunları kendisine hak olarak görür.

Munchausen By Proxy Nedenleri Nelerdir?

Doktorlar hastalığa neyin sebep olduğundan emin değillerdir, ancak istismarcının çocukluk dönemindeki sorunlarla bağlantılı olabilir. 

İstismar yapanlar genellikle hayatlarının kontrolden çıktığını hissederler. Sıklıkla özgüvenleri zayıftır ve stres veya kaygı ile baş edemezler. Bakıcıların hasta bir çocuğa sahip olmaktan aldıkları ilgi, davranışlarını teşvik edebilir.  

Bakıcılar sadece doktorlardan ve hemşirelerden değil, aynı zamanda toplumlarındaki diğer insanlardan da ilgi görebilir. Komşusu tarafından ilgi görülmek istenmesi, çocuğunun öğretmeni tarafından ilgi görülmek, özel hissedilmek istenmesi, kardeşleri hatta kendi annesi babası tarafından bile ilgi görmek istenmesi için bu istismarı yapabilirler.  

Munchausen By Proxy Teşhisi

Bir bakıcının Munchausen By Proxy teşhisi konması için, istismarı kabul etmesi ve psikiyatrik tedaviye başvurması gerekir. 

Doktorlar tarafından da saptanması oldukça güçtür. Çünkü doktorlar istismarcı ile çocuğu geldiğinde istismarcının sözlerinden dolayı çocuğun hastalığı ile ilgilenirler ve bu hastalık onlar için çok ilginç ve anlaşılmaz bir vakadır çünkü istismarcının söyledikleri pek alışageldik semptomlar değildir. 

Genellikle doktorlar önce çocuğu belirli bir hastalık için teşhis etmeye çalışacaktır. Bir çocuk defalarca açıklanamayan bir hastalık veya yaralanma ile başvurursa, doktor çocuk istismarı veya Munchausen By Proxy psikiyatrik hastalığından şüphelenmeye başlayabilir. 

Ayrıca, çocuk bakıcısıyla değilken herhangi bir semptom aniden durursa veya düzelirse şüphelenebilirler. İstismarcının hal ve hareketleri de doktorun bu hastalığı düşünmesini sağlayabilir. Açıklanamayan semptomlar, annenin hep ağır tedaviler veya sadece çok acil durumlarda uygulanması gereken tetkikleri ısrarla istemesi gibi. 

Munchausen By Proxy Tedavisi

Tedavisi hem istismara uğrayan hem de istismarı uygulayan kişiye yapılır. Eğer çocuğun istismara uğradığı kanıtlanırsa çocuk anneden alınır. Psikiyatrik destek alır, şiddete maruz kaldıysa ona göre tedavisi yapılır, zehirlenme veya başka bir şekilde zarar verdiyse iyi bir şekilde araştırılır ve uygun tedavisi yapılır. 

İstismarı uygulayan kişi yani anne için ise adli işlem başlatılır. Uygun görüldüyse psikiyatrik destek verilir ve adli sonuca göre çocuğunu görür, göremez veya hapis cezası alabilir. 

Eğer Munchausen by Proxy sendromunda olduğu gibi istismara uğrayan bir çocuk görürseniz 155 Alo Polis Hattını arayarak istismar yapanı ihbar ediniz. 

Munchausen By Proxy Tedavi Edilmezse

Munchausen By Proxy psikiyatrik hastalığı fark edildiği an gerekli işlemler yapılması gerekmektedir. Hastalığa sahip yani istismar yapan kişiye psikiyatrik destek, istismarı gören kişiye ise psikiyatrik ve tıbbi tedavi uygulanmalıdır. 

Bu psikiyatrik hastalık fark edilmez ve kişi istismara devam ederse çocukta kalıcı travmaya sebep olabilir. Eğer istismar fiziksel olarak da oluyorsa ve istismarcı yeterli ilgili göremediğini düşünüyorsa çocuğun hayatını riske atacak eylemlere neden olabilir.  

Munchausen By Proxy için Hangi Doktora Gidilir?

Bu psikiyatrik hastalığa sahip olanlar kendilerini hasta olarak kabul etmezler. Bunun için doktora gitmezler. Ancak dışarıdan birisinin bu istismarı görüp yetkili birimlere haber vermesi ile istismarı yapan kişinin psikiyatrik destek alması lazımdır. Psikiyatrik destek için bulunduğunuz bölgedeki hastanede yer alan Ruh Sağlığı ve Hastalıkları (Psikiyatri) bölümüne başvurulmalıdır. İstismara uğrayan kişi eğer istismarcının çocuğuysa, çocuğun bu kişiden uzaklaştırılması gerekmektedir. Gerekiyorsa çocuğun hakları anneden alınmalıdır.