Lokositler, beyaz kan hücreleri olarak da bilinen ve bağışıklık sisteminin temel savunma mekanizmasını oluşturan hücrelerdir. Kemik iliğinde üretilen bu hücreler, vücudu enfeksiyonlara, yabancı maddelere ve hastalıklara karşı korur. Lokosit seviyelerindeki anormallikler, çeşitli sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Lokosit Türleri ve Görevleri
Beş farklı lokosit türü, her biri özel işlevler üstlenir:
- Nötrofiller: Bakteriyel enfeksiyonlara karşı ilk savunma hattı
- Lenfositler: Antikor üreterek viral enfeksiyonlarla savaş
- Monositler: Ölü hücre ve yabancı partikülleri temizleme
- Eozinofiller: Parazitik enfeksiyonlar ve alerjik reaksiyonlarda rol
- Bazofiller: İltihabi süreçleri tetikleyerek alerjenlere yanıt
Normal Lokosit Değerleri
Sağlıklı yetişkinlerde lokosit sayısı mikrolitre başına 4,000-11,000 arasındadır. Çocuklarda bu aralık 5,000-15,000’e kadar çıkabilir. Gebelik, stres veya fiziksel aktivite sonrası geçici yükselmeler normal kabul edilir.
Lokosit Yüksekliği (Lökositoz) Nedenleri
- Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar (zatürre, idrar yolu enfeksiyonu)
- İnflamatuar hastalıklar (romatoid artrit, bağırsak hastalıkları)
- Lösemi ve lenfoma gibi hematolojik kanserler
- Doku hasarı (yanık, ameliyat sonrası)
- Kortikosteroid gibi ilaçların yan etkileri
Lokosit Düşüklüğü (Lökopeni) Nedenleri
- Kemoterapi veya radyoterapi tedavileri
- Otoimmün bozukluklar (lupus, romatoid artrit)
- Şiddetli enfeksiyonlar (HIV, tüberküloz)
- Kemik iliği yetmezliği (aplastik anemi)
- B12 vitamini veya folik asit eksikliği
Teşhis Yöntemleri
Tam kan sayımı (hemogram) ile lokosit seviyeleri ölçülür. Anormallik durumunda:
- Periferik yayma (kan hücrelerinin mikroskopik incelenmesi)
- Kemik iliği biyopsisi
- Enfeksiyon tarama testleri (CRP, sedimantasyon)
- Genetik testler (lösemi şüphesinde)
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:
- Enfeksiyonlarda antibiyotik veya antiviral ilaçlar
- Otoimmün hastalıklarda immünsupresif tedaviler
- Vitamin eksikliklerinde takviyeler
- Şiddetli lökopenide büyüme faktörü (G-CSF) enjeksiyonları
- Kemik iliği nakli (kanser veya yetmezlik durumunda)
Belirtiler ve Uyarı İşaretleri
- Yüksek lokosit belirtileri: Ateş, halsizlik, enfeksiyon bulguları
- Düşük lokosit belirtileri: Sık enfeksiyon, yorgunluk, ağız yaraları
- Acil doktor konsültasyonu gerektiren durumlar: 38.5°C’yi aşan ateş, nefes darlığı, kontrolsüz kanama
Korunma ve Öneriler
- Dengeli beslenme (protein, C vitamini, çinko)
- Düzenli el hijyeni ve enfeksiyondan korunma
- Stres yönetimi ve kaliteli uyku
- Sigara ve aşırı alkolden kaçınma
- Kemoterapi alanlarda enfeksiyon önlemleri
Lokosit değerlerindeki sapmalar ciddi sağlık sorunlarının erken işareti olabilir. Düzenli kan testleri ve uzman doktor takibi, olası komplikasyonların önlenmesinde hayati önem taşır.
