Kortizon, vücuttaki iltihabı baskılamak ve bağışıklık sistemini düzenlemek için kullanılan steroid yapıda bir ilaçtır. Ancak uzun süreli veya yüksek doz kullanımında kan şekeri seviyelerinde artışa neden olabilmesi, özellikle diyabet hastalarında endişe yaratır. Peki kortizon gerçekten şekeri yükseltir mi? İşte bu sorunun detaylı cevabı ve dikkat edilmesi gerekenler:
Kortizonun Kan Şekeri Üzerindeki Etkisi
Kortizon, glikoz metabolizmasını doğrudan etkileyerek karaciğerde şeker üretimini artırır. Aynı zamanda insülin direncine yol açarak hücrelerin glikozu kullanmasını zorlaştırır. Bu iki mekanizma, özellikle prednizon, deksametazon gibi sistemik kortikosteroidler kullanıldığında kan şekerinde ani yükselmelerle sonuçlanabilir. Geçici hiperglisemi (yüksek şeker) genellikle ilacın kesilmesiyle düzelir, ancak diyabetik bireylerde kalıcı problemlere yol açma riski vardır.
Kimler Risk Altında?
- Tip 1 veya Tip 2 diyabet hastaları,
- Ailesinde diyabet öyküsü olanlar,
- Obezite ve metabolik sendrom tanılı kişiler,
- Uzun süre yüksek doz kortizon kullananlar.
Diyabet Hastalarında Kortizon Kullanımı
Diyabetik bireylerde kortizon tedavisi başlanırken kan şekeri takibi sıklaştırılmalıdır. İnsülin dozlarının ayarlanması veya oral antidiyabetik ilaçlara ek tedaviler gerekebilir. Özellikle sabah açlık şekerinde ve yemek sonrası ölçümlerde dalgalanmalar görülebilir. Hekiminiz, glikoz seviyelerini stabilize etmek için kişiye özel bir plan oluşturacaktır.
Kan Şekerini Yönetmek İçin İpuçları
- Beslenme: Rafine şeker ve işlenmiş karbonhidratlardan kaçının. Lifli gıdalar ve protein ağırlıklı beslenme şeker dalgalanmalarını azaltır.
- Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite insülin duyarlılığını artırır. Ancak kortizon kas yıkımına yol açabileceğinden aşırı egzersizden kaçının.
- İlaç Düzeni: Hekiminize danışarak insülin veya oral ilaç dozlarını geçici olarak artırmanız gerekebilir.
Kortizon Kullanırken Acil Durum Sinyalleri
- Susuzluk hissinde artış,
- Sık idrara çıkma,
- Bulanık görme,
- Halsizlik veya bilinç bulanıklığı.
Bu belirtiler şeker koması (diyabetik ketoasidoz) işareti olabilir. Acil tıbbi yardım alınmalıdır.
Hamilelik ve Kortizon Kullanımı
Gebelikte kortizon kullanımı, fetal gelişim üzerinde risk oluşturmaz ancak gestasyonel diyabeti olan anne adaylarında kan şekeri kontrolü zorlaşabilir. Doz ayarlaması ve sıkı takip önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
- Kortizon şekeri kalıcı olarak yükseltir mi?
Hayır, ilaç kesildiğinde genellikle normale döner. Ancak diyabetiklerde uzun süreli etkiler görülebilir. - Bitkisel kortizon alternatifleri güvenli mi?
Zencefil, zerdeçal gibi anti-inflamatuar bitkiler etkili olabilir ancak doktor onayı olmadan kullanılmamalıdır.
Kortizon tedavisi sırasında kan şekeri takibi hayati önem taşır. Endişeleriniz varsa endokrinoloji veya dahiliye uzmanına başvurarak kişiselleştirilmiş bir yönetim planı oluşturabilirsiniz.
