Karaciğer kistleri, karaciğer dokusu içinde sıvı dolu keseler olarak tanımlanan yapılardır. Genellikle iyi huylu olmakla birlikte, boyutları ve sayıları arttıkça ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Bu kistlerin çoğu tesadüfen teşhis edilir ve tedavi gerektirmez, ancak bazı durumlarda müdahale gerekebilir.
Karaciğer Kisti Türleri ve Nedenleri
Basit kistler, en yaygın karaciğer kisti türüdür ve doğuştan gelişir. Polikistik karaciğer hastalığı ise genetik geçişli olup çok sayıda kistle karakterizedir. Kist hidatik, Echinococcus granulosus parazitinin neden olduğu bulaşıcı bir kist türüdür. Nadiren kistadenom veya kistadenokarsinom gibi tümöral kistler de görülebilir.
Belirtiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Küçük kistler genellikle semptomsuzdur. Belirtiler kist boyutu 5 cm’yi aştığında veya çok sayıda olduğunda başlar:
- Sağ üst karın bölgesinde ağrı ve dolgunluk hissi
- Mide bulantısı ve kusma
- Erken doyma hissi (kistin mideye baskısı nedeniyle)
- Nefes darlığı (diyafragma basısı)
- Sarılık (safra yolları tıkanıklığında)
Teşhis Yöntemleri
- Ultrason: İlk basamak görüntüleme yöntemidir. Kist boyutu ve içeriği hakkında bilgi verir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kistin karaciğer içindeki konumunu ve komşu organlarla ilişkisini detaylandırır.
- MR Görüntüleme: Kist sıvısının içeriğini ayırt etmede etkilidir.
- Serolojik Testler: Kist hidatik şüphesinde ELISA veya Western blot testleri uygulanır.
Tedavi Yaklaşımları
1. İzlem: Semptomsuz ve 5 cm’den küçük kistlerde 6 aylık ultrason takibi yeterlidir.
2. Perkütan Drenaj: Büyük kistlerde ultrason eşliğinde iğneyle sıvı boşaltılır. Nüks oranı yüksektir (%70).
3. Skleroterapi: Drenaj sonrası kist duvarına alkol enjekte edilerek nüks önlenir. Başarı oranı %85-90’dır.
4. Cerrahi Tedaviler:
- Laparoskopik kist fenestrasyonu: Kist duvarının kısmen çıkarılması
- Karaciğer rezeksiyonu: Tümöral kistlerde veya dev kistlerde
- Kist eksizyonu: Hidatik kistlerde parazit yayılımını önlemek için
Komplikasyonlar
- İltihap: Ateş ve şiddetli ağrıyla kendini gösterir.
- Kanama: Kist içine kanama ani ağrıya yol açar.
- Patlama: Karın içine sıvı sızması peritonite neden olur.
- Safra yolu tıkanıklığı: Sarılık ve kaşıntı gelişir.
Önlem ve Takip
Hidatik kistlerden korunmak için:
- Köpek dışkısıyla temas sonrası eller sabunla yıkanmalı
- Çiğ sebzeler dezenfekte edilmeli
- Parazitli bölgelerde kaynağı bilinmeyen sular içilmemeli
Polikistik karaciğer hastaları yıllık ultrasonla takip edilmeli.
