Kuduz, beyin ve sinir sistemini hedef alan ölümcül bir viral enfeksiyondur. Virüs genellikle enfekte hayvanların ısırığı veya tırmalamasıyla bulaşır. Tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilen bu hastalıkta aşılama zamanlaması hayati önem taşır. İşte kuduz riskli temas sonrası yapılması gerekenler:

Kuduz Aşısı İçin Kritik Süre
Kuduz şüpheli bir temas (ısırık, tırmalama, açık yaranın hayvan salyasıyla teması) sonrasında aşılamaya mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ilk dozun teması takip eden ilk 24 saat içinde uygulanmasını önerir. Ancak bu süre geçmiş olsa bile aşılamaya devam edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Temas Sonrası Yapılması Gerekenler

1. Yara Bakımı: Isırık veya tırmık bölgesi sabunlu suyla en az 15 dakika yıkanmalıdır. Bu işlem virüsün yayılma riskini %90’a kadar azaltır.
2. Kuduz İmmünoglobulin (RIG) Uygulaması: Özellikle derin yaralarda ve yüz bölgesindeki ısırıklarda, aşıyla birlikte immünoglobulin enjekte edilir. Bu antikorlar, virüsün sinir sistemine ulaşmasını geçici olarak engeller.
3. Aşı Takvimi: Modern hücre kültürü aşıları genellikle 0, 3, 7, 14 ve 28. günlerde toplam 5 doz şeklinde uygulanır.

İmmünoglobulin Ne Zaman Yapılır?
İmmünoglobulin, mümkünse ilk 7 gün içinde ve tercihen ilk aşı dozuyla birlikte verilmelidir. Dozaj, vücut ağırlığına göre hesaplanır (20 IU/kg). Hamilelik veya emzirme döneminde de güvenle uygulanabilir.

Geç Kalındığında Ne Olur?
Aşılama için ideal süre ilk 24 saat olsa da, temas sonrası birkaç gün veya hafta geçmiş olsa bile aşılamaya başlanmalıdır. Kuduzun kuluçka süresi genellikle 1-3 ay arasında değişir, bu nedenle geç başvurularda bile koruyuculuk sağlanabilir.

Kimler Risk Altında?

• Veterinerler, hayvan bakıcıları ve laboratuvar çalışanları gibi mesleki risk grubundakiler.
• Kuduzun yaygın olduğu bölgelere seyahat edenler.
• Bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler.

Aşının Yan Etkileri
Kuduz aşısı genellikle güvenlidir. Enjeksiyon bölgesinde ağrı, hafif ateş veya baş ağrısı gibi hafif yan etkiler görülebilir. Ciddi alerjik reaksiyonlar ise nadirdir.

Önemli Uyarılar

• Kuduz şüpheli bir hayvanla temas sonrası hiçbir zaman beklenmemelidir.
• Evcil hayvanların aşı takvimleri düzenli olarak yaptırılmalıdır.
• Yarası olan hayvanlar 10 gün gözlem altında tutulmalıdır.

Kuduz, semptomlar ortaya çıktıktan sonra tedavisi mümkün olmayan bir hastalıktır. Bu nedenle riskli temaslarda zaman kaybetmeden enfeksiyon hastalıkları uzmanına veya acil servise başvurulmalıdır.