Kortizon, vücuttaki iltihabı baskılayan ve bağışıklık sistemini düzenleyen bir steroid hormondur. Özellikle alopesi areata gibi otoimmün kaynaklı saç dökülmelerinde tedavi amacıyla kullanılır. Peki kortizon gerçekten saç çıkarmada etkili midir? İşte bu sorunun detaylı cevabı:
Kortizon Nasıl Etki Eder?
Kortizon, bağışıklık sisteminin saç köklerine saldırmasını engelleyerek iltihabı azaltır. Bu özelliğiyle alopesi areatada (saçkıran) ani saç kaybı olan bölgelerde yeniden çıkışı tetikleyebilir. Ancak etki mekanizması, saç dökülmesinin altında yatan nedene göre değişkenlik gösterir.
Hangi Saç Dökülmesi Türlerinde Kullanılır?
- Alopesi Areata: Bağışıklık sisteminin saç köklerine saldırdığı durumlarda enjeksiyon veya topikal kortizon tedavisi uygulanır.
- Skarlaşmış Saç Dökülmesi: İltihaplı saçlı deri hastalıklarında (liken planopilaris) kortizon kremler kullanılabilir.
- Androgenetik Alopesi (Erkek Tipi Dökülme): Bu tür dökülmelerde kortizonun etkisi sınırlıdır.
Kortizonun Uygulama Yöntemleri
- Lokal Enjeksiyon: Saçkıran lezyonlarının olduğu bölgelere dermatolog tarafından yapılan iğneler, 4-6 hafta aralıklarla tekrarlanır. Çoğu hastada 2-3 seans sonrası saç çıkışı gözlenir.
- Topikal Krem/Losyon: Hafif vakalarda kortizon içeren preparatlar direkt saçlı deriye uygulanır.
- Oral Tabletler: Şiddetli ve yaygın alopesi areatada kısa süreli kullanılabilir.
Kortizon Saç Çıkarmada Ne Kadar Etkilidir?
Araştırmalar, alopesi areata hastalarının %60-80’inde kortizon enjeksiyonlarıyla saç çıkışının başladığını gösteriyor. Ancak tedaviye yanıt kişinin yaşı, dökülmenin süresi ve lezyonların büyüklüğüne göre değişir. Küçük ve yeni başlamış lekelerde başarı oranı daha yüksektir.
Yan Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Lokal Enjeksiyon: İğne yapılan bölgede geçici cilt incelmesi veya renk açılması görülebilir.
- Uzun Süreli Kullanım: Oral kortizon kemik erimesi, kilo artışı gibi sistemik yan etkilere yol açabilir.
- Kontrendikasyonlar: Aktif enfeksiyon veya şeker hastalığı olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.
Kortizon Dışındaki Tedavi Seçenekleri
- Minoksidil: Saç köklerini uyararak büyüme döngüsünü hızlandırır.
- PRP (Plateletten Zengin Plazma): Kişinin kendi kanından elde edilen faktörlerle saç çıkışı desteklenir.
- Immunoterapi: Dipikason gibi maddelerle bağışıklık tepkisi modüle edilir.
Sonuç
Kortizon, özellikle alopesi areata gibi belirli saç dökülmesi türlerinde etkili bir tedavi seçeneğidir. Ancak etkinlik ve güvenlik için mutlaka dermatoloji uzmanı kontrolünde kullanılmalıdır. Kalıcı çözüm için altta yatan nedenin teşhis edilmesi ve kişiye özel tedavi planı oluşturulması şarttır.
