Seruloplazmin testi, kandaki seruloplazmin protein düzeyini ölçerek bakır metabolizması bozukluklarının teşhisinde kullanılan önemli bir biyokimyasal analizdir. Özellikle Wilson hastalığı şüphesinde kritik rol oynar. İşte bu testin hangi durumlarda yapılması gerektiğine dair detaylı bilgiler:

Seruloplazmin Testi Nedir?
Seruloplazmin, karaciğerde üretilen ve bakırın taşınmasından sorumlu bir proteindir. Wilson hastalığı gibi durumlarda bu proteinin seviyesi anormal derecede düşük çıkar. Test, genellikle kan örneği alınarak laboratuvarda çalışılır.

Hangi Durumlarda İstenir?

1. Wilson Hastalığı Şüphesi:
   • İstem dışı titreme, yürüme güçlüğü veya psikiyatrik semptomlar varsa.
   • Göz muayenesinde Kayser-Fleischer halkası tespit edilmişse.
2. Karaciğer Fonksiyon Testlerinde Anormallik:
   • Açıklanamayan karaciğer enzim yüksekliği (ALT, AST) veya siroz bulguları.
3. Aile Öyküsü:
   • Wilson hastalığı olan birinci derece akrabaların varlığı.
4. Bakır Zehirlenmesi Belirtileri:
   • Bulantı, karın ağrısı veya sarılık gibi semptomlarla birlikte bakır maruziyeti öyküsü.

Test Nasıl Yapılır?

• Hazırlık: Açlık gerektirmez, ancak bazı laboratuvarlar 8-12 saatlik açlık önerebilir.
• Prosedür: Kol damarından alınan kan örneği analiz edilir.
• Sonuç Süresi: Genellikle 24-48 saat içinde raporlanır.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Düşük Seruloplazmin (<20 mg/dL): Wilson hastalığı, karaciğer yetmezliği veya malnütrisyon lehine değerlendirilir.
• Yüksek Seruloplazmin: Enfeksiyon, inflamasyon veya gebelik gibi durumlarda geçici artış görülebilir.

Ek Tetkikler ve Takip
Seruloplazmin tek başına tanı koydurmaz. Şüpheli vakalarda:

• 24 Saatlik İdrarda Bakır Atılımı: Wilson hastalığında >100 µg/gün değeri tipiktir.
• Karaciğer Biyopsisi: Dokuda bakır birikimi histolojik olarak incelenir.
• Genetik Analiz: ATP7B gen mutasyonları araştırılır.

Test Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Östrojen içeren ilaçlar (doğum kontrol hapları) seruloplazmini yapay olarak yükseltebilir.
• Test öncesi hekime kullanılan tüm ilaçlar bildirilmeli.

Sık Sorulan Sorular

• Test ağrılı mıdır? Standart kan alma işleminden farksızdır.
• Çocuklara uygulanabilir mi? Evet, her yaş grubunda yapılabilir.
• Sonuçlar yanıltıcı olabilir mi? Karaciğer hasarı veya enfeksiyon varlığı yorumu etkileyebilir.

Wilson hastalığı erken teşhis edilmezse geri dönüşümsüz nörolojik hasara yol açabilir. Bu nedenle risk faktörü taşıyan bireylerde testin zamanında yapılması hayati önem taşır.