Karaciğer biyopsisi, karaciğer dokusundan küçük bir örneğin alınarak mikroskop altında incelendiği tanısal bir yöntemdir. Bu işlem, karaciğer hastalıklarının nedeni, şiddeti ve tedaviye yanıtının değerlendirilmesinde kritik rol oynar. Seruloplazmin testi gibi laboratuvar bulgularıyla birlikte kullanıldığında, özellikle Wilson hastalığı gibi metabolik bozuklukların teşhisinde önemlidir.

Seruloplazmin Testi ve Karaciğer Sağlığı İlişkisi
Seruloplazmin, karaciğerde üretilen ve bakırın taşınmasından sorumlu bir proteindir. Düşük seruloplazmin seviyeleri, Wilson hastalığının (bakır birikimiyle karakterize genetik bir bozukluk) tipik bir bulgusudur. Ancak tek başına düşük seruloplazmin tanı koydurmaz. Kesin teşhis için idrarda bakır atılımı, göz muayenesi (Kayser-Fleischer halkası) ve karaciğer biyopsisi gibi ek testler gereklidir.

Karaciğer Biyopsisine Ne Zaman Başvurulur?

1. Wilson Hastalığı Şüphesi: Seruloplazmin düşüklüğü ve klinik bulgular varsa, karaciğerdeki bakır birikimini doğrulamak için biyopsi yapılır.
2. Kronik Karaciğer Hastalıkları: Hepatit B/C, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) veya otoimmün hepatitlerde doku hasarı derecesini belirlemek amacıyla.
3. Açıklanamayan Karaciğer Enzim Yüksekliği: ALT/AST yüksekliğinin nedeni bilinmiyorsa.
4. Kitle veya Tümör Şüphesi: Görüntülemede saptanan lezyonların iyi huylu/kötü huylu ayrımı için.

Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır?

• Hazırlık: Kan sulandırıcı ilaçlar geçici olarak kesilir. Kan pıhtılaşma testleri (INR, trombosit) kontrol edilir.
• İşlem: Lokal anestezi altında, ciltten karaciğere ince bir iğne ile girilerek doku örneği alınır. Ultrason eşliğinde yapılan bu işlem 10-15 dakika sürer.
• Sonrası: Hasta 4-6 saat gözlem altında tutulur. Ağrı veya kanama gibi komplikasyonlar nadirdir.

Wilson Hastalığında Biyopsinin Rolü
Karaciğer biyopsisinde bakır birikiminin histokimyasal olarak gösterilmesi, Wilson hastalığı tanısını kesinleştirir. Biyopsi örneğinde bakır konsantrasyonunun 250 µg/g üzerinde olması tanı koydurucudur. Ancak bu değer çocuklarda daha düşük olabilir.

Alternatif Tanı Yöntemleri

• MR veya CT: Karaciğer dokusunun yapısal değişikliklerini değerlendirir.
• FibroScan: Karaciğer sertliğini ölçerek fibrozis derecesini tahmin eder.
• Genetik Testler: Wilson hastalığında ATP7B gen mutasyonlarını araştırır.

Kimler Risk Altında?

• Ailesinde Wilson hastalığı öyküsü olanlar.
• Nedeni açıklanamayan sarılık veya karaciğer yetmezliği bulguları gösterenler.
• Nörolojik semptomlar (titreme, konuşma bozukluğu) ile başvuran genç erişkinler.

Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
Patoloji raporunda karaciğerdeki inflamasyon, fibrozis veya bakır birikimi gibi bulgular detaylandırılır. Wilson hastalığı teşhisi konan hastalara bakır bağlayıcı ilaçlar (penisilamin) ve diyet değişiklikleri önerilir.

Sık Sorulan Sorular

• Biyopsi ağrılı mıdır? Lokal anestezi sayesinde ağrı minimaldir.
• Komplikasyon riski nedir? Kanama (%1) veya enfeksiyon (%0.5) nadiren görülür.
• Alternatif yöntemler nelerdir? Non-invaziv testler (FibroScan) erken evre hastalıkta yeterli olmayabilir.

Karaciğer biyopsisi, doğru hasta seçimi ve deneyimli bir ekip ile güvenle uygulanan bir yöntemdir. Tanı ve tedavi planlamasında altın standart olarak kabul edilir.